Trên thị trường, những chuyên viên phân tích (analysts) có kỹ năng đầu tư tốt nhất – không hẳn là những analysts giỏi nhất mà hầu như đều là những người am hiểu rộng rãi nhiều ngành, biết lắng nghe, và có tư duy đơn giản, hữu hiệu. Ngược lại, những analysts chỉ chuyên môn hóa cao về ngành nghề của mình hoặc những kẻ chuyên khoa trương về các ý tưởng đầu tư lại thường thất bại cay đắng trong việc lựa chọn một khoản đầu tư xứng đáng.

Sự thật này có đôi phần “ngược đời” khi mà mọi người thường kỳ vọng những analysts giỏi có chuyên môn cao sẽ đầu tư khá thành công. Tuy nhiên, khi nghe buổi nói chuyện tại Google (*) của nhà đầu tư nổi tiếng Mohnish Pabrai – một người rất ngưỡng mộ Buffett và Munger, chúng ta mới hiểu ra được gốc rễ tâm lý sâu xa của vấn đề này…

Ông Mohnish Pabrai nói: “Cách đây nhiều năm tôi có dịp được cùng ăn tối với nhóm các nhà quản lý quỹ Capital Group nổi tiếng tại nhà riêng của ngài Charlie Munger. Quỹ Capital Group vốn khá nổi tiếng với 85 năm lịch sử ở vùng Los Angeles, California với hơn 1,400 tỷ USD tài sản quản lý. Quản lý số tài sản khổng lồ đó, họ phân chia ra từ 10-20 nhà quản lý quỹ - mỗi người đầu tư danh mục cùng số vốn khá lớn từ 100-200 tỷ USD và đạt được kết quả thành công nhất định”.

Song một vài năm trước khi bữa tối đó xảy ra, họ nghĩ ra ý tưởng lập một quỹ có tên gọi là “Quỹ ý tưởng tốt nhất” (Best ideas fund) với sự đóng góp từ mỗi nhà quản lý đối với 1 cổ phiếu tuyệt vời nhất trên quan điểm của họ. Ngạc nhiên thay, quỹ này thay vì thành công vang dội thì lại có kết quả đầu tư tệ hại hơn chỉ số chung của thị trường như Dow Jones, S&P 500 một cách đáng kể.

Ngài Charlie Munger đã đặt ra chủ đề trong bữa ăn tối hôm đó rằng: “Tại sao lại như vậy? Tại sao những cái đầu thông minh nhất gộp lại cuối cùng lại thất bại?”. Tuy nhiên, vì bữa tiệc bỗng nhiên được dọn ra và mọi người đổi chỗ cho nhau nên chủ đề đó rơi vào quên lãng. Cho đến 6 năm sau, Mohnish Pabrai mới quyết tâm hỏi Munger để tìm ra lí do.

Tính thiên vị nhất quán & cứng nhắc của con người (Commitment & consistency bias)

Ngài Munger đã trả lời Mohnish Pabrai rằng: “Tôi nhớ rất rõ câu chuyện đó chứ! Cho đến thời điểm này, Capital Group đã thử ý tưởng lập quỹ ý tưởng tốt nhất đó một vài lần nữa và vẫn tiếp tục thất bại. Đó là bởi vì “trí tuệ của con người cũng khá giống với trứng của con người vậy” (human mind is a lot like human egg). Một khi ý tưởng đầu tiên đi vào, nó sẽ tự động đóng lại và không bao giờ chào đón các ý tưởng phản biện khác nữa!

Mohnish Pabrai nói rằng ông hoàn toàn bất ngờ một cách thú vị với đoạn ví von đó. Và thử nhìn lại thế nào khi hầu hết các nhà quản lý quỹ khi nghiên cứu và chọn lựa quá sâu một cổ phiếu và bị “kết dính” với ý tưởng đó suốt quá trình mặc cho những thay đổi về nền tảng cơ bản, hoặc có những cơ hội đầu tư khác hấp dẫn hơn.

Một nguyên nhân thứ hai Mohnish Pabrai đưa ra đó chính là các chuyên viên phân tích/nhà quản lý danh mục thường bị chuyên môn hóa quá cao vào một lĩnh vực, khiến họ không có cái nhìn tổng quan về sự so sánh độ hấp dẫn, đắt/rẻ giữa các khoản đầu tư trên thị trường.

Chẳng hạn một nhà quản lý quỹ chuyên về ngành than, sẽ tìm ra ý tưởng đầu tư cổ phiếu ngành than thuyết phục nhất của anh ta thay vì một cổ phiếu rẻ hơn với triển vọng tốt hơn. Anh ta bị mất quá nhiều thời gian để nghiên cứu một ngành nghề thay vì tìm hiểu tổng quan tất cả các cổ phiếu khác trước khi đi sâu vào một doanh nghiệp anh ta thực sự thấy hấp dẫn.

Giải pháp cho một nhà đầu tư thông minh

Đó là vấn đề của giới chuyên gia, vậy thì vấn đề của những nhà đầu tư cá nhân là gì? Một mặt, chúng ta không thể đưa ra quyết định đầu tư nếu không dành thời gian nghiên cứu. Mặt khác, nếu dành quá nhiều thời gian, chúng ta sẽ bị bẫy tâm lý thiên vị (bias). Và đây là các giải pháp cho một nhà đầu tư thông minh.

Nhận thức sự sai lệch về tâm lý và trở nên lý trí (Rational)

Tự nhận thức là một trong những đầu tiên đến với trí tuệ. Những người tự nhận thức được điểm yếu của mình sẽ tự kiểm soát mình tốt hơn và tránh những sai lầm không đáng. Khi được hỏi lý do khiến mình thành công, ngài Munger đã trả lời rằng không phải trí thông minh, mà là sự lý trí đã giúp ông rất nhiều.

Luôn luôn phát triển ý tưởng phản biện lại quan điểm gốc

Luôn luôn phản biện là châm ngôn sống của cả Buffett lẫn Munger. Họ tích cực tìm kiếm những rủi ro ẩn nấp và lắng nghe những luồng ý kiến khác nhau từ người khác để đánh giá toàn diện một cơ hội đầu tư.

Đọc và lọc tất cả cổ phiếu trên thị trường

Cách đây nhiều năm, một phóng viên trẻ tên Adam Smith đã tìm đến ngài Buffett để xin lời khuyên cho các nhà đầu tư trẻ tuổi. Ông đã khuyên rằng những người trẻ nên đọc và lọc tất cả cổ phiếu trên thị trường niêm yết như ông từng làm với cuốn Moody’s Manual ngày còn làm cho Ben Graham. Adam Smith hoảng hốt hỏi lại: “Nhưng thị trường có đến 27,000 cổ phiếu cơ thưa ngài?” – Buffett trả lời: “Vậy thì hãy bắt đầu bằng những cổ phiếu chữ A nào!”

Hãy nói không một cách nhanh chóng

Với những cơ hội đầu tư nhiều vấn đề, giá cả không hấp dẫn hoặc ngành nghề triển vọng kém, lời khuyên là hãy nói “không” nhanh chóng. Điều này sẽ giúp bạn có thêm nhiều thời gian quý báu để tìm các ý tưởng khác thay vì sa lầy vào những khoản đầu tư tệ hại.

Chỉ tìm những cơ hội bất hợp lý (Inefficiencies)

Thói quen khuyến nghị mua với một cổ phiếu được giao dịch 12 USD lên mức giá mục tiêu 15USD của giới phân tích thực sự không hề có ý nghĩa mấy. Cái chúng ta cần phải là một cơ hội bị định giá thấp thực sự: Chẳng hạn như cổ phiếu công ty Washington Post trước đây được giao dịch với giá 25 cent so với 1 đô la giá trị thực. Những nhà đầu tư giá trị thông minh sẽ biết tìm lấy cho mình một ít cơ hội song lại vô cùng chất lượng với biên an toàn khổng lồ…

Kết luận

Buổi nói chuyện tuyệt vời của Mr. Pabrai kết thúc ở đó. Song, một quan điểm khác khiến các nhà đầu tư, và đặc biệt hơn là giới chuyên gia vô cùng dễ mắc sai lầm: đó chính là lòng tự hào (pride) vào bản thân với niềm tin hão huyền rằng mọi nhận định của mình với mọi ngành nghề, mọi vấn đề đều đúng.

Ngài Benjamin Franklin sau nhiều năm trẻ tuổi sai lầm, đã nhận định rằng: lòng tự hào là sự ngu ngốc nhất của loài người; chúng ta luôn luôn phải cảnh giác với nó vì nó có thể hại chính ta bất cứ lúc nào. Nếu chúng ta giữ cho lòng tự hào càng thấp, chúng ta càng dễ dàng học được nhiều bài học hơn từ cuộc sống, gặp nhiều quý nhân giúp đỡ và hạnh phúc hơn vì không đòi hỏi sự công nhận từ người khác. Vậy mà chúng ta thấy phổ biến như thế nào khi hàng nghìn người luôn khoa trương về sự giàu có, hiểu biết cũng như những thương vụ lãi lớn của họ trên thị trường?

* Dịch, trích dẫn và tóm tắt từ buổi nói chuyện tại Google của Mohnish Pabrai ngày 23/06/2017.

Hà Hùng Anh

FILI

One of Yang Yong’s stock funds surged 304 percent in a year by investing in a handful of China’s largest companies. He is managing about 105 million USD. 

Private fund market size of China: 1.6 trillion USD. Amount is among 4,290 private funds with similar strategies.

To Yang, China has become a prime market for investing in quality consumer-focused companies capable of delivering sustainable earnings over long periods. 

Chinese shares from the mainland and Hong Kong to the U.S. have advanced this year amid strong earnings and economic data. But performance has diverged, with a gauge of small caps trading near the lowest versus a measure of large caps since 2015.

He bought them betting that lower valuations in Hong Kong would attract Chinese inflows

Private funds have no concentration limits, unlike mutual funds that can’t have more than 10 percent of assets in any one stock. 

As economic growth slows, the country’s larger companies will outperform, making it more attractive to buy funds investing in listed stocks.

In 2014, he started his own company, where he provided credit to investors for stock trading, but he had to close the business just a year later as regulators cracked down on leverage during the market crash. 

“In the stock market, you just have to stick to a theory -- the right theory -- and you can make a lot of money,”

Bloomberg

9 tháng 2017, doanh thu Mảng đá đạt 855 tỷ, +15%yoy, đồ gỗ đạt 876 tỷ, +29%yoy, phân phối TOYOTA đạt 1171 tỷ, +2.6%yoy.

Mảng đá: Quý 4/2017 sẽ tăng trưởng mạnh nhờ các nhà máy mới

Mảng gỗ: Mảng này tiếp tục tăng trưởng mạnh nhờ xuất khẩu vào thị trường Ngay, Mỹ. Doanh thu Vina G7 tăng từ 160 tỷ đồng 2016 lên 250 tỷ đồng 2017. Cty cũng đã chính thức vận hành giai đoạn 1 nhà máy gỗ Phù Cát vào tháng 8/2017, đang trong giai đoạn thứ 2. Đây là một nhà mày lớn, tổng lượng công nhân dự kiến lên đến 1000 công nhân, giai đoạn 1 tuyển dụng 300 công nhân.

Mảng TOYOTA: sẽ cải thiện trong 2018 do nhiều người tiêu dùng chờ hiệp định ATIGA có hiệu lực, theo đó, thuế xuất nhập khẩu xe ô tô ASEAN sẽ giảm từ 30% xuống 0% vào 2018.

Doanh thu 2017 ước đạt 4.8k tỷ,+25%yoy, LNST ước đạt 338 tỷ, +28%yoy.

Doanh thu 2018 ước đạt 5.5k tỷ,+20%yoy, LNST ước đạt 447 tỷ, +32%yoy. EPS 2018 ước đạt 17k đ/cp.

FINANDLIFE 

Một cổ phiếu có vốn hóa 150 triệu USD, hoạt động trong ngành phục vụ cho sự phát triển không ngừng nghỉ của đô thị hóa, cơ sở hạ tầng và xuất khẩu. Tốc độ tăng trưởng doanh số liên tục duy trì ở mức 2 con số trong hơn 8 năm qua. Đi kèm với đó, thu nhập doanh nghiệp cũng đã tăng gấp 4 lần trong 5 năm gần nhất, xu hướng tăng trưởng lợi nhuận còn phi mã trong những năm tới.

Nắm bắt thời vận đô thị hóa, cơ sở hạ tầng, nhu cầu vật liệu xây dựng ngày càng cao, công ty đã liên tục đầu tư mở rộng nhà xưởng, mua máy móc thiết bị mới. Không dừng lại ở đó, công ty còn cố gắng tích hợp ngang, dọc thông qua M&A các mỏ đá, các công ty cùng ngành và công ty đầu vào. Giá trị đầu tư thường xuyên duy trì ở mức hơn 100 tỷ đồng/năm, nhịp độ ngày càng mạnh theo sự phục hồi của ngành xây dựng, cơ sở hạ tầng và xuất khẩu. 

Điểm cực kỳ đáng quý, là doanh nghiệp đã không phải huy động tiền từ cổ đông nhiều cho các hoạt động đầu tư này, nếu như tổng giá trị đầu tư trong 5 năm qua hơn 800 tỷ đồng, cổ đông công ty chỉ phải bỏ ra 46 tỷ đồng để góp thêm vốn, phần còn lại công ty sử dụng lợi nhuận chưa phân phối và vay vốn ngân hàng.

Những đồng vốn giữ lại để đầu tư mang lại hiệu quả rất tốt, ROE công ty duy trì ổn định ở mức hơn 30%, đặc biệt lên đến 38% vào cuối quý 3/2017.

Do tính chất lợi nhuận tăng trưởng phi mã nên thu nhập trên mỗi cổ phần phình to quá mức, công ty thường tiến hành chia nhỏ cổ phiếu thông qua hình thức chia cổ phiếu thưởng, cổ tức bằng cổ phiếu. Điều này đã làm số lượng cổ phiếu công ty tăng gần gấp đôi sau 3 năm gần nhất, nhưng EPS lại không giảm, vẫn neo ở mức 12,000 đồng/cổ phiếu.

Quý 4 thường là mùa doanh số của công ty, dự kiến doanh thu cả năm tăng trưởng 25% so với 2016, lợi nhuận sau thuế tăng trưởng 28%, EPS nâng từ 12,000 hiện tại lên 13,000 vào cuối 2017, sẽ tiếp tục nâng lên 17,000 trong 2018, và dự kiến vượt 20,000 đồng vào 2019.

Với mức giá hiện tại, nhà đầu tư sẽ hoàn vốn trong vòng chưa đến 3 năm. Trong bối cảnh thị trường chứng khoán Việt Nam đang rầm rộ chạy đà để vào Emerging Market vào 2019, SBV cung tiền ngập lụt, đây có phải là cơ hội đầu tư hấp dẫn.

***Vốn hóa thị trường công ty này hiện chỉ quanh 150 triệu USD, ước đạt 500 triệu USD trong 3 năm tới (nếu công ty có kế hoạch huy động thêm vốn equity để mở rộng sản xuất kinh doanh). Đạt được điều này, công ty bỗng chốt sẽ nằm trong danh mục của các quỹ đầu tư nước ngoài vì thỏa cả yếu tố quy mô và hiệu quả. 

FINANDLIFE