Bài viết của Michael Kokalari - Giám đốc điều hành bộ phận phân tích KimEng Maybank Việt Nam trên TBKTSG.

Anh này cho rằng, chứng khoán toàn cầu đã và đang hưởng lợi từ chính sách in tiền. Chương trình QE3 của Mỹ và chính sách kinh tế cách tân Abenomics của Nhật làm một lượng tiền khổng lồ chảy ra thị trường. Và lượng tiền này sẽ tích cực tìm kiếm vùng đất để có thể sinh lời. Điều đó trả lời tại sao chứng khoán Mỹ tăng mạnh trong những năm vừa qua, chứng khoán Nhật tăng mạnh từ đầu năm 2013. Ngoài ra, chứng khoán hầu hết khu vực trên thế giới cũng đều tăng điểm. Anh dẫn chứng cho sự liên thông trong thị trường tài chính toàn cầu, khi chỉ số lòng tin của Mỹ tăng, giá nhà đất của Mỹ cải thiện, ngay lập tức làm cho chứng khoán Nhật Bản suy giảm trong vài tuần trở lại đây, vì đơn giản, những nhà đầu tư tại Nhật e ngai khi Mỹ phục hồi, FED sẽ không còn in tiền nữa. Việt Nam cũng sẽ không thoát khỏi tình trạng này.

Anh còn cho thấy một sự dịch chuyển dòng tiền trong khu vực Đông Nam Á. Thị trường chứng khoán Thái Lan, Indonesia, Philippin đã trải qua thời kỳ tăng trưởng rất tốt trong giai đoạn vừa qua, và hiện định giá tại những thị trường này không còn hấp dẫn nữa. P/E tại Philippin đã lên đến 20 lần, trong khi đó, Việt Nam chỉ là 14. Trong thời gian qua, một số dòng tiền bắt đầu chuyển dịch từ các nước TIP sang Việt Nam, và nhiều khả năng xu hướng này sẽ tiếp diễn trong năm 2014 và 2015. Một lý do khác, tác giả cho rằng, trong mắt nhà đầu tư nước ngoài, Việt Nam đang trong giai đoạn cải tổ hệ thống ngân hàng, còn nhớ 10 năm sau cải tổ hệ thống ngân hàng tại Thái Lan từ 1997, chứng khoán Thái đã tăng 500%. Nếu tình hình cải cách diễn biến thuận lợi, dòng tiền sẽ không dừng lại ở mức 254 triệu USD như thời gian qua, mà con số có thể lên mức khổng lồ.

Anh còn nêu một thông tin khá quan trọng có thể làm tham khảo về sau, giao dịch khối ngoại chiếm 50% thị trường Philippin, ở VN hiện nay chỉ là 25%, rất có thể ảnh hưởng của khối ngoại trong thời gian tới sẽ còn lớn hơn.

Trong một phỏng vấn của anh trên Vnexpress, tôi cũng rất đồng quan điểm với anh, khi cho rằng một danh mục cổ phiếu hạng trung, tỷ lệ chi trả cổ tức tốt sẽ sinh lời tốt hơn nhiều so với vàng, bất động sản trong 3-4 năm tới. 

Nguồn: finandlife|TBKTSG|Vnexpress

Nhìn nhận trong entry vào ngày 11 05 2013 vẫn được bảo lưu. Thị trường diễn biến trong ngắn hạn từ ngày 11/05/2013 đến những ngày đầu tháng 6 là tăng điểm, nhưng rõ ràng nhà đầu tư nên “ưu tiên bán hàng” trong giai đoạn đó. Sau khi chạm upper Bollinger, thị trường đã không giảm lại ngay mà tiếp tục tục test trở lại đường kháng cự dài hạn (màu đỏ), sau đó thị trường rớt lại rất mạnh.

Sắp tới (1 vài tuần) nên nhìn nhận thị trường theo hướng nào?

Về kỹ thuật, diễn biến thị trường trong hơn 1 tháng qua đã tạo ra một kênh xu hướng khá thú vị. Kênh xu hướng này được vẽ bởi 2 đường song song màu xanh lá cây trên chart. Gọi là kênh xu hướng nhưng thực chất thị trường đi khá sideway, xu hướng đi lên với góc nhỏ, cho thấy thị trường sắp tới ít có khả năng diễn biến mạnh mẽ để hình thành xu hướng rõ ràng như giai đoạn đầu năm, thị trường có tăng, có giảm, xu hướng trong vài tuần là đi lên nhẹ.

Cách hành động

VNIndex đang khá gần với vùng hỗ trợ (sát với đường màu xanh lá dưới), nếu ta tin tưởng vào kênh xu hướng này, ta sẽ mua dần trong những phiên tới, và sẽ bán dần khi VNIndex tăng trở lại và chạm vùng kháng cự quanh đường màu xanh lá trên. An toàn thì chúng ta có thể bán khi VNIndex tăng lại và tiếp cận ngưỡng cản màu đỏ (dài hạn).

Khối lượng giao dịch đột biến ngày cuối tuần (21/06/2013) là vì đây là ngày cuối cùng trong đợt review ETFs, tín hiệu có thể bị nhiễu, không nên xem cây khối lượng này trong đánh giá kỹ thuật sắp tới. 

Nguồn: finandlife

Không biết lần này là lần thứ bao nhiêu tôi xem lại bộ phim này, Tam Quốc. Đây là một trong những tác phẩm kinh điển để lại trong tôi ấn tượng mạnh mẽ nhất và có khi nó làm thay đổi cách hành xử của tôi mà tôi không hề hay biết. Phim hay không chỉ vì nội dung cuốn hút hấp dẫn mà còn ở bản nhạc phim quá đệm tình, …bi bi tráng tráng…, …đi đi ở ở…

“Trường Giang cuồn cuộn chảy về đông

Bạc đầu ngọn sóng cuốn anh hùng

Thị phi thành bại theo dòng nước

Sừng sững cơ đồ bỗng tay không…”

“…Trả món nợ non sông trước mắt

Mặc đời sau thiên hạ luận bình...”

Mỗi nhân vật trong phim đều có những điểm hay và đáng để học hỏi, nếu Tào Tháo giỏi thao lược, dụng binh lại có tầm nhìn xuyên thấu tâm can của những nhân tài thì Lưu Bị lại là người nhân nghĩa, trung kiên. Tôn Quyền nào thua kém, tài nhìn người tài của Ông đã giúp Đông Ngô sống sung túc trong nhiều đời. Về hạng thần, tướng, Gia Cát đại tài, thần cơ dịu toán; Triệu Tử Long anh dũng, từ tốn nhìn rõ đại cục; Tư Mã Ý kiên nhẫn, biết người biết ta, chấp nhận chịu nhục trước mắt để đạt đại thể về sau.

Tư Mã Ý thành công nhất khi ông xây dựng dòng họ Tư Mã trên nền tảng trí tuệ, nuôi dạy những đứa con đại tài và nhờ vậy họ đã bình định được Trung Nguyên. Phút cuối đời Ông đỗ lỗi cho Tào Tháo rằng những hành động của ông, ông đều học được từ Tào Tháo.

Phim như mang ta về với quá khứ, dòng nhạc như đưa ta về với núi rừng trùng điệp, đưa ta về thảo nguyên bát ngát. Ta như cảm được nhạc, nhạc như chạm vào ta, hình ảnh và giai điệu bài hát như giúp ta nhìn thấy linh hồn của chính mình.

“Núi xanh nguyên vẻ cũ

Bao độ ánh chiều hồng”

Hay

“Đã mờ rồi ánh kiếm ánh đao

Lùi xa rồi tiếng loa tiếng trống”

Nguồn: finandlife

Trong một entry mới của GS Damodaran, Ông có những góc nhìn rất thú vị về cách mà thị trường phản ứng với diễn văn phát biểu của Ben Bernanke vào thứ 4 (19/06/2013) vừa rồi.

Thị trường Mỹ và toàn cầu giảm mạnh sau phát biểu của người đứng đầu FED vì Ben Bernanke truyền đi thông điệp “FED có thể sẽ phải giảm chương trình mua vào trái phiếu Mỹ trong thời gian tới”. Với GS Damodaran, thị trường phản ứng như vậy là vì nhà đầu tư đang định giá cổ phiếu dựa vào kịch bản nền kinh tế Mỹ trong thời gian tới sẽ phục hồi và lãi suất vẫn được duy trì ở mức thấp. Ngoài ra, nhà đầu tư có vẻ tin tưởng thái quá vào khả năng và quyền lực của FED trong điều hành lãi suất và cả nền kinh tế.

GS cho rằng, thực tế quyền năng của FED trong điều hành lãi suất đang là rất thấp, vì lãi suất đang ở mức quá gần 0, trong khi đó, thị trường trái phiếu cũng như bất cứ thị trường nào khác, nó cũng phải lệ thuộc vào quy luật cung cầu. Ông khuyên nhà đầu tư không nên quá đặt niềm tin vào FED trong duy trì lãi suất dài hạn của nền kinh tế nữa, mà nên xem xét những biến khác có ảnh hưởng lên lãi suất như tăng trưởng nền kinh tế và lạm phát kỳ vọng. Nếu nền kinh tế trong thời gian tới có sự cải thiện thực tế trong tăng trưởng GDP thì lãi suất dài hạn cũng sẽ tăng lên mà không phụ thuộc vào chương trình mua trái phiếu của FED…

Ngoài ra, Ông khuyên nhà đầu tư nên đặt ra những kịch bản diễn biến tăng trưởng và lạm phát trong thời gian tới để có hướng cơ cấu danh mục đầu tư hợp lý. Theo đó, ông đưa ra hành động cho từng phương án cụ thể từ lạm phát cao đến giảm phát, từ tăng trưởng kinh tế tới suy giảm kinh tế. Trong những kịch bản này, Ông cũng như nhiều nhà kinh tế đánh giá cao khả năng nền kinh tế phục hồi vừa phải kết hợp với diễn biến lạm phát thấp. Nếu kịch bản này diễn ra, đồng nghĩa với thị trường trái phiếu sẽ bất lợi, và thị trường cổ phiếu sẽ hưởng lợi ở mức vừa phải. Hành động của GS là Ông mua một ETF để bán khống trái phiếu dài hạn Mỹ và xem đó như một động thái bảo vệ danh mục đầu tư của mình.

Cuối cùng ông nhấn mạnh, “không ai có thể có sức mạnh hơn thị trường, kể cả người đứng đầu FED, Ben Bernanke”.

Các bạn tham khảo bài dịch của finandlife cụ thể sau:

Trong entry cuối cùng của tôi về risk premiums và the market, tôi đã tranh luận rằng thị trường cổ phiếu đã được phản ánh vào giá của viễn cảnh FED sẽ nghiêm túc điều chỉnh lãi suất trong một vài năm tới. Trong bài phát biểu vào thứ 4 của Ben Bernanke đã cho thấy một ví dụ hoàn hảo cách mà FED trở thành trung tâm của thị trường cổ phiếu và cách mà những tín hiệu (cố ý, ngụ ý hay chỉ là tưởng tượng) của FED về kế hoạch sẽ làm ở tương lai có thể làm xoay chuyển (gyrations) một thị trường rộng lớn.

FED phát biểu và phản ứng của thị trường.

Bài phát biểu của Ben Bernanke vào cuối buổi họp của FOMC (Federal Open Markets Coomitee) và nó đã cung cấp một cơ hội cho thị trường để theo dõi góc nhìn của FED về nền kinh tế Liên Ban và kế hoạch trong tương lai gần. Sự lạc quan của FED về nền kinh tế và báo cáo của Bernanke rằng FED có thể bắt đầu giảm chương trình mua trái phiếu (và mở rộng, chính sách giữ lãi suất ở mức thấp) đã không được xem xét như những tin tức tốt cho thị trường. Phản ứng của thị trường đã rất nhanh chóng, thị trường đã giảm mạnh sau đó, và phạm vi ảnh hưởng là toàn cầu.

Sâu xa của phản ứng này là vì nhà đầu tư đã tin tưởng quyền lực của FED có thể giữ lãi suất ở thấp nếu họ muốn. Do vậy, thị trường sụt giảm mạnh phải được đỗ lỗi cho những nhà đầu tư đã giúp giá cổ phiếu tăng vì kỳ vọng quyền lực của FED tiếp tục giữ lãi suất ở mức thấp, chứ FED không hẳn khuyến khích họ làm thế.

Cơ bản và lịch sử

Như bất kỳ tài sản nào, thị trường trái phiếu chính phủ xác lập giá và yields dựa trên nhu cầu và nguồn cung, với nhận thức, kỳ vọng và nhân tố hành vi giữ gần như tất cả vai trò trong mức giá và lãi suất cuối cùng. Giữ tất cả yếu tố khác cố định, dường như chương trình mua trái phiếu của FED có thể thay đổi động năng của thị trường, giá trái phiếu tăng và lãi suất dài hạn thấp.

Lãi suất phi rủi ro có thể xác định bởi 2 nhân tố đó là kỳ vọng lạm phát và lãi suất thực kỳ vọng:

Risk free rate = expected inflation + expected real interest rate

Lãi suất thực bản thân nó là công thức của cầu và cung vốn trong nền kinh tế, cái được xác định bởi kỳ vọng tăng trưởng kinh tế thực. Khi nền kinh tế trở nên mạnh hơn và tăng trưởng kinh tế thực tăng lên, lãi suất thực cũng sẽ tăng theo. Nếu chúng ta giả định rằng lạm phát thực tế trong thời gian gần đây được tính bằng kỳ vọng lạm phát và tăng trưởng kinh tế thực tế thời gian gần đây được xác định bằng kỳ vọng lãi suất thực, bạn có một cách xác định cho những gì tôi gọi là lãi suất phi rủi ro cơ bản (fundamental risk free interest rate):

Fundamental interest rate = actual inflation rate + real growth rate

Với giả định thế, phương trình trên có thể có nhiều ý kiến trái chiều (lạm phát quá khứ không phải luôn là nhân tố để dự báo kỳ vọng lạm phát tương lai và tăng trưởng kinh tế thực tế có thể không phải là đại diện cho tăng trưởng kinh tế kỳ vọng), chúng ta có thể sử dụng dữ liệu quá khứ để kiểm tra cách lãi suất thực tế cho trái phiếu chính phủ dài hạn (10 year T.Bond) so sánh với lãi suất cơ bản được thiết lập ở trên.

Lưu ý rằng, lạm phát và tăng trưởng GDP thực tế thực tế hàng năm là 2 nhân tố chính tác động lên lãi suất cơ bản. Vì vậy, trong năm 2006, lãi suất và tăng trưởng thực lần lượt là 2.52% và 2.38%, do vậy lãi suất cơ bản là 4.9%. So sánh với lãi suất trái phiếu chính phủ 10 năm lúc đó là 4.56%, như vậy chênh lệch giữa 2 loại lãi suất này là -0.34%. Có 2 kết luận tôi  sẽ chỉ ra từ chart này như sau:

1.    Suốt giai đoạn 1954-2012, lãi suất T.Bond thực tế đã biến động, cho mỗi giai đoạn, lãi suất cơ bản đã tăng trong những năm 1970s khi lạm phát bùng nổ và giảm lại trong những năm 1980s khi lạm phát giảm trở lại. Có 1 khoảng chênh lệch giữa lãi suất trái phiếu chính phủ và lãi suất cơ bản nhưng dường như chúng đồng hành với nhau trong suốt thời gian đó. Thực tế, khi lãi suất trái phiếu chính phủ tăng hoặc giảm thì nó sẽ liên đới làm cho lãi suất cơ bản tăng hoặc giảm theo.

2.    Trong thời kỳ 1954-2012, lãi suất trái  phiếu 10 năm của Chính phủ trung bình là 6.11% và lãi suất cơ bản trung bình là 6.83%, xem chi tiết ở bảng sau:

Vào tháng 1 năm 2013, lãi suất trái phiếu chính phủ là 1.72%, chỉ bằng một nửa so với lãi suất cơ bản 3.43% (inflation in 2013 of 1.76% + Real GDP growth of 1.67%). Không chỉ chênh lệch 1.71% cao hơn mức trung bình mà chỉ số lãi suất trái phiếu chính phủ/lãi suất cơ bản đã đóng cửa ở mức thấp trong lịch sử (mức thấp nhất vào 2011, khi lãi suất trái phiếu chỉnh phủ chỉ là 40% so với lãi suất cơ bản). Nếu bạn quan tâm, bạn có thể download dữ liệu thô về lãi suất, lạm phát, GDP thực ở đây). Vậy chúng ta có thể kết luận được gì?

Ảnh hưởng của FED

Liệu FED có gặp vấn đề? Nhìn vào dữ liệu lãi suất và cơ bản thời gian qua, câu trả lời là CÓ. Để xác định mối quan hệ giữa chính sách của FED và sự sai khác lãi suất trái phiếu chính phủ/ lãi suất cơ bản, tôi tập trung vào lãi suất FED Funds, xem đó như một chỉ báo cho sự nới rộng hay thắt chặt chính sách tiền tệ.

Biểu đồ sau:

Nhìn vào chart, thì dường như có sự di chuyển cùng chiều giữa FED Fund rate và gap (T.Bond rate – Fundamental interest rate). Và nếu chạy hồi quy, ta sẽ có:

Thay đổi trong gap ở năm t = -0.0001% + 0.5333 (thay đổi trong Fed Fund năm t-1)

R squared =14.33%

Điều này có nghĩa là, nếu FED cắt lãi suất FED Fund 1% sẽ dẫn đến sự giảm xuống trong gap 0.53%. Hiện tại, Fed Fund rate sát với mức 0 và do vậy quyền lực chính sách trong sử dụng lãi suất của FED để tác động vào T.Bond rate so với lãi suất cơ bản là rất giới hạn. Thứ nữa, FED thực sự không còn nhiều quyền lực để thiết lập mức lãi suất như nhiều nhà đầu tư nghĩ. Chỉ 14.33% biến trong gap có thể được lý giải FED Funds rate và thay đổi trong tăng trưởng và lạm phát thực mới thực sự là nhân tố có tác động mạnh hơn.

Vậy có thể nào FED vẫn có thể điều hành lãi suất và giữ lãi suất dài hạn khỏi sự tăng trưởng? Tôi nghĩ rằng sức mạnh của FED là từ suy nghĩ FED có sức mạnh để điều hành lãi suất. FED được xem là trọng tài của lãi suất và người bảo vệ cho thị trường tăng giá, nhưng tôi nghĩ một khi lãi suất dài hạn tăng lên, FED sẽ khó lòng mà dừng lại nó. Thực tế, khi tôi xem nhà đầu tư xem Ben Bernanke cứu họ, trong đầu tôi xuất hiện những suy nghĩ trong bộ nhạc phim Wizard of Oz ((1939) a very popular US musical (=a film that uses singing and dancing to tell a story) , based on a children's book by L. Frank Baum. In the film Judy Garland appears as a girl called Dorothy who, with her dog Toto, is carried by a very powerful storm from the farm where she lives in Kansas to the magic land of Oz. There they travel along the Yellow Brick Road, meet the Scarecrow, the Cowardly Lion, and the Tin Man, and have many adventures before they meet the Wizard of Oz himself and finally get home. The film contains many well-known songs, including 'Over the Rainbow').

Nếu lãi suất trái phiếu chính phủ tăng trong năm tới so với lãi suất cơ bản, nó sẽ chắc chắn làm nhà đầu tư có sức mạnh hơn cả FED. Với tôi, nếu nền kinh tế hồi phụ, lãi suất sẽ tăng mà không phụ thuộc vào chương trình mua trái phiếu của FED còn nếu nền kinh tế vẫn vậy thì lãi suất sẽ vẫn thấp mà không phụ thuộc vào chương trình mua trái phiếu.

Con đường phía trước.

Trong 2 entries gần nhất của tôi, vấn đề lớn nhất của thị trường hiện nay là nhà đầu tư đang định giá dựa theo những giả định của môi trường kinh tế vĩ mô. Hay nói cách khác, nhà đầu tư định giá cổ phiếu trên giả định nền kinh tế Mỹ sẽ quay trở lại tăng trưởng, trong khi đó lãi suất vẫn giữ ở mức thấp.

Nếu là nhà đầu tư, chúng ta phải nghĩ những viễn cảnh có thể diễn ra và điều chỉnh danh mục theo. Ví dụ như bên dưới:

Có 2 thứ cần phải lưu ý về những kịch bản này. Thứ nhất, một số kịch bản dường như có khả năng xảy ra cao hơn những kịch bản khác. Hầu hết các nhà kinh tế học hiện nay đều mong muốn kịch bản hạ cách mềm, với tăng trưởng kinh tế vừa phải và lạm phát vừa phải (thấp). Điều này sẽ làm cho thị trường trái phiếu tiêu cực vì lãi suất sẽ tăng trở lại so với lãi suất cơ bản trong khi đó thị trường cổ phiếu sẽ tích cực ở mức vừa phải. Kịch bản giảm phát và tăng trưởng kinh tế cao sẽ không thể xảy ra, kịch bản tăng trưởng thực âm và giảm phát khó có cơ hội xảy ra. Thứ 2, là với những người nắm giữ trái phiếu, tương lai có vẻ sẽ tiêu cực hơn vì lãi suất đang ở mức quá thấp so với lịch sử, xu hướng sắp tới chỉ có thể tăng.

Cá nhân tôi, một vài tuần trước, tôi đã đầu tư vào ProShares UltraShort 20+ year, một ETF bán khống trái phiếu dài hạn.  Có thể cách làm của tôi không giống với các bạn, các bạn có thể tìm thấy những cơ hội bảo vệ khác từ vàng, thị trường mới nổi…

Cuối cùng, tôi muốn nói rằng “không ai lớn hơn thị trường, kể cả Ben Bernanke”. 

Nguồn: finandlife|Blog GS Damodaran

Con tôi sẽ phải học tất cả những điều này, rằng không phải tất cả mọi người đều công bằng, tất cả mọi người đều chân thật. Nhưng xin thầy hãy dạy cho cháu biết cứ mỗi một kẻ vô lại ta gặp trên đường phố thì ở đâu đó sẽ có một con người chính trực; cứ mỗi một chính trị gia ích kỷ, ta sẽ có một nhà lãnh đạo tận tâm. Xin thầy hãy dạy cho cháu biết cứ mỗi một kẻ ghét bỏ ta thì ta lại có một người bạn.

Bài học này sẽ mất nhiều thời gian, tôi biết; nhưng xin thầy hãy dạy cho cháu biết rằng một đồng đô la kiếm được do công sức lao động của mình bỏ ra còn quý giá hơn nhiều so với năm đôla nhặt được trên hè phố.

§  Xin thầy dạy cho cháu biết cách chấp nhận thất bại và cách tận hưởng niềm vui chiến thắng. Xin hãy dạy cháu tránh xa sự đố kỵ.

§  Xin dạy cháu biết được bí quyết của niềm vui chiến thắng thầm lặng. Dạy cho cháu biết được rằng những kẻ hay bắt nạt người khác nhất lại là những kẻ dễ bị đánh bại nhất.

§  Xin hãy giúp cháu nhìn thấy thế giới kỳ diệu của sách, nhưng cũng cho cháu có đủ thời gian để lặng lẽ duy tư về sự bí ẩn muôn thuở của cuộc sống: đàn chim tung cánh trên bầu trời, đàn ong bay lượn trong ánh nắng và những bông hoa nở ngát bên đồi xanh.

§  Xin thầy dạy cho cháu biết rằng thà bị điểm kém vẫn hơn là gian lận trong thi cử.

§  Xin giúp cháu có niềm tin vào ý kiến riêng của bản thân, dù tất cả mọi người xung quanh đều cho rằng ý kiến đó hoàn toàn sai lầm.

§  Xin hãy dạy cho cháu biết cách đối xử dịu dàng với những người hòa nhã và cứng rắn với những kẻ thô bạo.

§  Xin tạo cho cháu sức mạnh để không chạy theo đám đông khi biết tất cả mọi người đều chỉ biết chạy theo thời thế.

§  Xin hãy dạy cho cháu biết phải lắng nghe tất cả mọi người nhưng cũng xin thầy dạy cho cháu biết cần phải sàng lọc những gì nghe được qua một tấm lưới chân lý để cháu chỉ đón nhận những gì tốt đẹp.

§  Xin hãy dạy cho cháu biết cách mỉm cười khi buồn bã.

§  Xin hãy dạy cháu biết rằng không có sự xấu hổ trong những giọt nước mắt.

§  Xin hãy dạy cho cháu biết giúp đỡ những kẻ yếm thế và cẩn trọng trước sự ngọt ngào đầy cạm bẫy.

§  Xin hãy dạy cho cháu rằng có thể bán cơ bắp và trí tuệ cho người ra giá cao nhất, nhưng không bao giờ cho phép ai ra giá mua trái tim và tâm hồn mình.

§  Xin hãy dạy cho cháu ngoảnh tai làm ngơ trước một đám đông đang gào thét, và đứng thẳng người bảo vệ những gì cháu cho là đúng.

§  Xin hãy đối xử dịu dàng với cháu nhưng đừng vuốt ve nuông chiều cháu bởi vì chỉ có sự thử thách của lửa mới tôi luyện được một con người cứng rắn.

§  Xin hãy giúp cháu có được sự dũng cảm để không dung thứ sự sai trái, và giúp cho cháu có được sự bền chí để là người dũng cảm. Xin hãy dạy cho cháu biết rằng cháu phải luôn có niềm tin tuyệt đối vào bản thân mình, bởi vì khi đó cháu sẽ luôn có niềm tin tuyệt đối vào nhân loại.

Đây quả là một yêu cầu quá lớn, tôi biết, thưa thầy. Nhưng xin thầy cố gắng hết sức mình, nếu được vậy, con trai tôi quả thật là một cậu bé hạnh phúc và may mắn. (ST)