Trong một bài viết trên TBKTSG của Hải Lý, tác giả đã miêu tả rất chân thật những vấn đề tréo ngoe hiện tồn tại trên thị trường chứng khoán Việt Nam. Đây có lẽ là lúc các cơ quan nhà nước, đặc biệt là 2 Sở xem lại cách vận hành của mình, đồng thời cũng là lúc nhà đầu tư Việt Nam nên nhìn lại xem “liệu chúng ta có đang bi quan thái quá về tình trạng của chứng trường nước nhà?”. Một mặt là luật pháp có lẽ không thật sự tạo sự thông thoáng cho các doanh nghiệp lên niêm yết. Mặt khác là tình trạng bi quan thái quá của nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán Việt Nam làm cho những tài sản tốt bị trả giá quá rẻ mạc (tôi xin phép chưa đề cập tới bất cập “ai cũng biết là rẻ nhưng nhà đầu tư không còn tiền để tích lũy cổ phiếu”).
Những điểm chính trong bài viết của Hải Lý:
“Năm 2007 khi lên sàn, ông Lê Văn Quang là chủ tịch HĐQT Minh Phú hồ hởi: "Niêm yết xong chúng tôi sẽ huy động vốn và đầu tư nhà máy mới".
Gần 6 năm sau gặp lại tại văn phòng Minh Phú ở thành phố Hồ Chí Minh, ông Quang buông một câu:"Con tôm vừa trải qua cơn khủng hoảng kép. Còn công ty huỷ niêm yết là để tháo gỡ "vòng kim cô" phát hành". Chuyện nghe như đùa.
Rút kinh nghiệm, ngay từ tháng 3-4, họ đã ký hợp đồng mua cho cả năm. Không ngờ tháng 6 năm 2012, khủng hoảng nợ công châu Âu bùng phát. Châu Âu giảm nhập tôm và có tháng gần như không mua. Trong khi ấy, Ấn Độ và Bangladesh được mùa tôm. Đồng rupee của Ấn Độ cùng lúc mất giá 7%, khiến các nhà xuất khẩu nước này được lợi. Doanh nghiệp Ấn Độ hạ giá bán. Họ giảm 10-15% đến 20-30% vẫn không bán được. Từ 14,5 đô la Mỹ/pound, giá tôm Ấn Độ mau chóng rơi xuống 6,7 đô la Mỹ/pound.
Nhật và Hàn Quốc là thị trường xuất khẩu thứ hai và thứ ba của Minh Phú. Từ quý 4 năm trước Nhật bơm tiền kích thích kinh tế, đồng yên bị mất giá 20% so với USD. Đồng won Hàn Quốc cũng giảm giá dù tốc độ không bằng. Người Nhật mua tôm Việt Nam bằng đô la Mỹ, bán trong nước bằng đồng Yên, nên Yên nếu yếu đi chừng nào nghĩa là tôm đắt lên chừng đó. Chưa kể giá tôm thế giới hiện đã tăng 20% so với năm ngoái, tức giá tôm ở Nhật tăng 40%. Người tiêu dùng Nhật không chịu được mức tăng này và các nhà phân phối cũng không dám nâng giá bán cao tương ứng.
Năm ngoái, Minh Phú đã từng tiến hành các bước để phát hành 30 triệu cổ phiếu cho đối tác nước ngoài nhưng không thành công. "Lúc đầu có 15 tổ chức ngoại tham gia đấu thầu, chúng tôi chọn ra bốn, sau đó chọn ra một. Có nhà đầu tư Nhật trả giá 59.000 đồng/CP nhưng chúng tôi chọn tập đoàn Charoen Pokpand Foods (CP Foods-Thái Lan) cho dù họ trả giá 50.000 đồng.
Rắc rối phát sinh từ đây. giá cổ phiếu MPC trên HoSE 3 năm qua dao động xung quanh 25.000 đến 30.000 đồng/CP. Theo quy định công ty không thể phát hành với giá cao cách biệt như vậy. giá phát hành thường là thị giá công biên độ 5% (trước đây) và 7% (hiện nay).
"Niêm yết là để huy động vốn. Song với Minh Phú niêm yết trở thành vòng kim cô, làm công ty không phát hành được. Hoặc chúng tôi phát hành giá 30.000 đồng/CP để thu về 900 tỷ đồng, ném qua cửa sổ 600 tỷ đồng hoặc huỷ niêm yết để phát hành được 1.500 tỷ đồng. Chúng tôi chẳng còn cách nào khác là xin huỷ niêm yết".
Công bằng mà nói, với vị thế "vua tôm" và kim ngạch xuất khẩu năm nay dự kiến 465 triệu USD, cổ phiếu MPC khá hấp dẫn trong mắt nhà đầu tư nước ngoài. Minh Phú hiện chiếm thị phần 3,01% thị trường tôm Nhật tính về số lượng và 3,56% tính về giá trị, đồng thời chiếm thị phần 1,95% thị trường tôm Mỹ về lượng và 2,7% về giá trị. Nếu bán cổ phần cho đối tác Nhật, công ty sẽ có thêm lợi thế để mở rộng thị phần tại đây.
"Chúng tôi đã vuột mất cơ hội một lần. Các khách hàng và đối tác cũng không quan tâm đến việc công ty niêm yết. Họ nói trả giá 50-60.000 đồng/CP trong khi giá trên sàn bằng một nửa thì họ phải hạch toán lỗ ngay. Trước mắt Minh Phú cần huy động vốn đã, sau này nếu cần thiết thì chúng tôi niêm yết lại."