Trích status của Long Phan, FB về thị trường ck VN. Dẫu biết tác giả chưa hẳn đã thử qua đủ các công cụ như bài viết, hay từng làm trader chuyên nghiệp. Nhưng dầu gì làm gì cũng cần có lý thuyết dẫn đường nhỉ.
--------------
Bao nhiêu nhà đầu tư chứng khoán trên thị trường có thể bỏ bảng điện tử đi chơi 10 ngày mà không cần lo lắng gì?
Câu hỏi này thực ra liên quan đến bài trước đây mình có đề cập về phân bổ tài sản và đầu tư theo chu kỳ.
Câu hỏi tiếp theo, sau 5 năm bạn có thực sự kiếm được tiền với bao nhiều thời gian, công sức và chi phí vốn đã bỏ ra để ngày ngày lướt sóng và canh bảng điện tử?
Không có thống kê chính thức nhưng có lẽ không quá 10% số tay chơi bám thị trường, đánh đu theo tay to, mua bán theo tin đồn, lo từng phiên lên xuống có lợi nhuận sau 5 năm. Thị trường mới xuống 15% mà đã xoá đi thành quả của cả một năm tăng trưởng 100% rồi thì chịu sao nổi các biến cố diễn ra trong vòng 5 năm.
TTCK Việt Nam, cuộc chơi của nhà đầu tư nhỏ lẻ, quỹ đầu tư lớn, công ty chứng khoán, và đội lái của chính doanh nghiệp niêm yết, trong đó nhà đầu tư nhỏ lẻ chiếm hơn 90%. Trong đó nhà đầu tư nước ngoài hoà mình vào trong các chủ thể này. Một đối tượng có thể tách riêng là một số nhà đầu tư nhận uỷ thác, gom được ít tiền từ vài chục đến trăm tỷ, nhưng cũng có thể phân vào nhóm nhà đầu tư nhỏ lẻ.
Quỹ đầu tư với cuộc chơi lớn
Các quỹ như DC, họ chơi cuộc chơi lớn, với các thoả thuận mang tính chiến lược rõ ràng với các doanh nghiệp lớn để làm sao đảm bảo được lợi nhuận, bất kể thị trường lên xuống. Mua lô lớn trước khi IPO, lên sàn đẩy giá và thoái với giá cao cho các nhà đầu tư đã định trước hoặc thị trường chung. Ở thị trường cận biên như Việt Nam, các quỹ có thể đảm bảo lợi nhuận cao hơn nhiều so với rủi ro mà họ phải gánh chịu thông qua các thoả thuận đôi bên cùng có lợi. Mảng tự doanh của các công ty chứng khoán lớn cũng thế. Họ có lợi thế làm Market Maker, Underwritter, mua sỉ giá thấp, phân phối giá cao. Và mâu thuẫn lợi ích hơn khi mảng tự doanh và mảng môi giới của họ có những hành động ngược nhau.
Các quỹ lớn, các công ty chứng khoán lớn chơi những cuộc chơi như vậy mới đảm bảo lợi nhuận chứ đầu tư thẳng tưng theo các phương pháp quản trị danh mục đầu tư có khi chỉ đảm bảo cho họ thua lỗ bởi sự kém hoàn hảo của thị trường, và thiếu công cụ cho họ.
Các hedge funds tại các thị trường phát triển hơn, thường sử dụng các công cụ thị trường để dự phòng rủi ro thị trường (hedge market risk), để từ đó họ không còn quá lo lắng về những rủi ro hệ thống mà tập trung vào năng lực lựa chọn cổ phiếu (stock picking) của họ. Mình biết một số Hedge funds chỉ tập trung vào 1 hoặc 2 lĩnh vực. Có hedge fund chỉ đầu tư vào lĩnh vực công nghệ, bởi fund managers giỏi nhất trong lựa chọn cổ phiếu công nghệ. Đặc điểm cơ bản nhất của một hedge fund là tối ưu lợi nhuận trong ngắn hạn thông qua stock trading, FX, commodity trading,... miễn là thu lợi ngay trước mắt. Có những quỹ chỉ trade 2-3 cổ phiếu liên tục, và thu lợi bất chấp thị trường lên hay xuống, tất nhiên là họ phải được cung cấp đủ công cụ để hedge market risk, được Long và Short. Short mã đại diện cho thị trường cũng là một cách để hedge market risk khi Index đi xuống.
TTCK Việt, cuộc chơi của các nhà đầu tư nhỏ
Nhà đầu tư nhỏ, gồm cả một số nhà đầu tư nhận uỷ thác, chiếm phần lớn TTCK Việt. Một đặc điểm dễ thấy là phần lớn nhà đầu tư không có phương pháp đầu tư, không phải là investor cũng không là trader giỏi. Họ cứ mua bán theo tin đồn, theo tâm lý, rồi đơn giản là không có nhiều năng lực kiến thức, công cụ và phương pháp để kiếm được tiền thực sự.
Nếu nắm giữ cổ phiếu 6 tháng đến 1 năm được coi là dài hạn thì có lẽ thị trường sẽ không có mấy Investor. Những người được coi là đầu tư theo trường phái giá trị hay dài hạn cũng không có hoặc không sử dụng công cụ nào để hedge market risk và tập trung vào năng lực chọn cổ phiếu. Vì thế, khi thị trường xuống 10% - 15% thì mấy nhà đầu tư nhận uỷ thác đã kêu rên vì khó khăn rồi. Họ nhận uỷ thác đầu tư nhưng không thực hiện bất kỳ phương pháp nào để bảo vệ những khoản họ ra quyết định đầu tư.
Nhà đầu tư nhỏ lẻ thì lo margin call với forced sales khi thị trường xuống. Họ chăm lướt sóng theo tin đồn nhưng không phải là các traders có năng lực trading thực thụ. Vì thế họ chỉ đua theo đội lái, theo môi giới tung tin, theo cảm tính hay theo một số tay chơi cỡ Q C với hi vọng mình không phải là người cuối cùng trên con tàu đắm. Traders nhiều khi chả cần giỏi stock picking, nhiều khi họ chỉ luôn trade 1 hoặc 2 mã với khả năng phân tích diễn biến thị trường ngay trong phiên cũng như dùng các mô hình định lượng đo tâm lý thị trường và quan trọng là bản lĩnh trong những thời khắc quyết định để ra quyết định. Tất nhiên thị trường ta khác thị trường tây ở chỗ ta cứ phải chơi T+, còn tây thì vừa Long xong 5 phút sau chuyển sang Short cũng được.
Bởi không phải là investor với các công cụ hedging và khả năng stock picking, cũng bởi chẳng là traders với khả năng nhạy bén thị trường siêu hạng, nên bạn cứ thử mà xem, 5 năm sau mình sẽ kiếm được bao nhiêu tiền từ thị trường này. Bạn thích bám thị trường chứ còn chẳng biết đến khái niệm thế nào là asset allocation, chẳng cần biết chu kỳ đầu tư hay chu kỳ boom and burst của nền kinh tế. Vì thế bạn lúc nào chẳng phụ thuộc vào bảng điện tử mà cuối cùng cũng chả kiếm được bao tiền cả. Không biết ý kiến như thế có phiến diện quá không? nhưng để dành cho mỗi người tự kiểm nghiệm.
Những lời quảng cáo kiểu như đầu tư thực chiến, hay chiến binh lão luyện với những chiêu thức vào ra cổ phiếu, mua đáy bán đỉnh ngoài kia chẳng để làm gì nếu bạn không tự xác định rõ mình là ai, mình cần gì với thị trường này. Chẳng có nơi nào mà trên các group chứng khoán, các môi giới có thể vào thả một câu vô căn cứ kiểu "Chấm vào đây để nhận mã tăng trưởng 200% một tháng" và vẫn có đến hàng trăm lời hưởng ứng một cách tò mò thích thú. Ở ta thì thế là bình thường.
Nhiều bạn trẻ thường nói đến "Tự do tài chính", mà lại bằng đầu tư tài chính, trong khi cả ngày phụ thuộc vào cái bảng xanh đỏ, và chỉ cầu mong cho tím, thì còn gì là tự do nữa. Làm thế nào mà có những người chỉ suốt ngày lo golf, gym với long distance running, đi du lịch thoải mái mà vẫn có thu nhập từ đầu tư theo đơn vị chục tỷ mỗi năm? bởi đơn giản họ xác định rõ ràng họ là ai và phương pháp của họ như thế nào.
Vài lời từ quan sát cá nhân đối với thị trường và mxh trong tháng 4 vừa qua, đừng ném gạch đá kẻo mình lại có đủ gạch xây nhà năm nay :D