Không giống nhiều năm trước, tôi chần chừ viết tổng kết năm và ghi lại nhận định cho năm mới 2015. Có quá nhiều biến động ngoài ý muốn trong năm qua, tuy thị trường vẫn còn nằm trong xu thế tăng giá, nhưng những bất ổn của nó là quá lớn. Nếu như nhà đầu tư hoan hỉ trong hầu hết thời gian của năm vì danh mục lãi lớn thì chỉ cần 2 vụ thiên nga đen (black swan) chớp nhoáng đã lấy đi rất nhiều lợi nhuận mà họ đã có và nhiều người còn rơi vào trạng thái thua lỗ ở phút 89. Chỉ 22 phiên, rắc rối trên Biển Đông (HD981) đã làm vốn hóa thị trường bốc hơi tới 180 ngàn tỷ đồng trong tháng 5, họa vô đơn chí, giá dầu giảm 50% và thông tư 36 tiếp tục lấy đi 140 ngàn tỷ đồng trong tháng 12. Hai đợt sụt giảm quá nhanh và mạnh đã làm vô số nhà đầu tư mất ăn mất ngủ và nhiều người từ lãi sang lỗ.

Thị trường chứng khoán bao giờ cùng vậy, sự tăng giá thường diễn ra một cách từ tốn, chậm rãi, nhưng sự mất giá lại diễn ra nhanh và dồn dập. Một vài bạn bè chia sẻ rằng, họ đã từng lãi 80% trên vốn đầu tư nhưng chỉ trong 2 vụ thiên nga đen họ không những mất hết lợi nhuận có được mà còn lỗ thêm 30% trên vốn. Đó chắc chắn không phải là trường hợp duy nhất, còn vô vàn trường hợp đau đớn khác nữa.

Bài học…

Nhìn lại một năm biến động là cách thức thú vị để soi lại những va vấp và rút tỉa những bài học nhằm phục vụ quảng đường đầu tư còn dài phía trước. Bài học lớn nhất trong năm 2014 là bài học về việc đánh giá đúng mức sức mạnh của dòng tiền và lưu chuyển của những dòng tiền lớn trong nền kinh tế. Trong suốt 8 năm tham gia thị trường, tôi vẫn giữ được một sợi dây xuyên suốt trong lựa chọn cổ phiếu, đó là những cổ phiếu có yếu tố cơ bản tốt và dòng tiền tăng trưởng tốt trong những năm tiếp theo, tôi tin rằng “giá cổ phiếu về lâu về dài sẽ tăng trưởng theo những thành quả mà doanh nghiệp sẽ gặt hái”. Chiến lược đầu tư đó đã giúp tôi sinh lãi 3 năm liên tiếp, với tỷ suất cao hơn thị trường chung. Nhưng đã đến lúc tôi nên bổ sung thêm yếu tố dòng tiền lưu chuyển trong nền kinh tế và dòng tiền trên thị trường chứng khoán, vì đây chính là nhân tố làm thị trường biến động lớn trong ngắn hạn. Vì suy cho cùng, thị trường chứng khoán Việt Nam còn quá non trẻ, và tính bất ổn dường như trở thành một thuộc tính cố hữu. Một thị trường mang tiếng là kênh huy động vốn dài hạn cho nền kinh tế, nhưng lại sống động nhờ dòng vốn từ ngân hàng thương mại. Nên một khi những dòng tiền nóng này đồng loạt rút khỏi chứng khoán thì cổ phiếu tốt cấp mấy cũng bị giảm mạnh.

Dự báo 2015

Những nhà đầu tư lão luyện trên thế giới thường bảo rằng “thị trường tốt vài ba năm sẽ có một năm không tốt”, tôi đã sinh lãi 3 năm liên tiếp nhờ thị trường ổn định và tăng trưởng, năm 2015 này có thể sẽ là một năm khó khăn.

Mặc dù lòng tin vào xu hướng tăng điểm dài hạn của thị trường vẫn còn đó nhưng những biến số mới về giá dầu hỏa và thông tư 36 làm cho 2015 trở nên khó đoán định hơn cả. Trong quý 1, thị trường sẽ bị chi phối bởi 2 tin xấu và 1 tin chưa chắc chắn. Các định chế tài chính tiếp tục rút bớt tiền nóng ra khỏi thị trường nhằm đáp ứng quy định của thông tư 36 và việc giá hàng hóa giảm làm nhiều doanh nghiệp sản xuất nguyên vật liệu gặp khó vì giá đầu ra giảm, kết quả kinh doanh quý 4 năm 2014 và quý 1 năm 2015 của những doanh nghiệp này có thể sẽ không tốt. Tin không chắc chắn là dòng vốn ngoại có thói quen quay lại Việt Nam vào đầu năm mới, và nếu lượng vốn này đủ lớn, kỳ vọng sẽ giúp hấp thụ tốt lượng cung của tin xấu, giúp thị trường không giảm mạnh.

Nói về vùng giao động của thị trường, tôi tạm mượn chỉ số VNIndex để diễn đạt, VNIndex sẽ biến động hợp lý trong vùng 460 đến 660 điểm, và nhà đầu tư nên kỳ vọng hợp lý ở mức sinh lãi 25%. Một vài bạn trẻ và người mới bước vào lĩnh vực đầu tư chứng khoán thường xem con số 25% kia là thấp, nhưng nếu duy trì ổn định mức này bạn sẽ biến 100 triệu vốn đầu tư ban đầu thành gần 3 tỷ đồng sau 15 năm. Và những quỹ đầu tư thành công nhất thế giới cũng chỉ có thể đạt tỷ suất sinh lợi trung bình ở mức này, ngoài ra, nếu so sánh con số 25% tỷ suất sinh lợi với lãi suất tiết kiệm 6%/năm, thì đó là con số hấp dẫn.

Một lần nữa, tôi tự nhắc lại “đầu tư là một cách sinh lãi thụ động và dài hạn”, đừng để lòng tham lợi nhuận trước mắt mà chấp nhận rủi ro cao để rồi tự mình loại bỏ cuộc chơi quá sớm, vì bản chất của thị trường chứng khoán là “tìm kiếm lợi nhuận không bao giờ dễ dàng”.

Chúc các anh/chị một năm mới sức khỏe và kiểm soát rủi ro tốt.

Nguồn: finandlife

…but the prospects for frontier markets may be less gloomy than some reports have suggested.

Michael Levy, investment manager for Barings’ frontier markets fund, admits many investors have soured (trở nên khó) on frontier markets, but argues that the reaction is unjustified (vô lý) and that both importers and exporters of oil could potentially benefit from the oil price decline.

In its analysis of impact of cheaper oil on the GDP outlook for frontier and emerging markets, Washington, D.C.-based Frontier Strategy Group (FSG) predicts a clear split between net-producers and consumers of oil. If oil settles at $50 per barrel, FSG says it could almost halve (giảm 1 nửa) Nigeria’s GDP growth next year, from its forecast of 6% to just 3.4%. For Iraq, the impact could be even more severe, with GDP growth reversing from FSG’s baseline forecast of 3% to a contraction of almost 2%.

Oil importers, though, should see a powerful boost. According to the FSG analysis, Vietnam’s 2015 GDP growth could jump from the currently forecast 5.9% to 8.5%. Oil prices stabilizing at $50 could help propel (đẩy) Vietnam’s GDP growth over 10% next year.

Barings’ Levy believes companies in countries such as Bangladesh and Pakistan, major purchasers of oil, will benefit from the impact that lower oil prices will feed through to an improvement in consumers’ spending power. “Consumer companies in these markets should see a beneficial increase from [higher] disposable income (thu nhập khả dụng, thu nhập còn lại sau chi tiêu cho các hóa đơn) and margin improvement as they benefit from the decline in some of the input costs,” he says.

Other firms that should benefit from the decline in oil prices are producer of health and beauty products, and alcoholic beverage company.

Wall Street Journal

When oil prices are low, logistic stocks tend to outperform the market and vice versa (ngược lại).

Oil price fluctuations tend to have different levels of impact on the various sub-sector of logistics sector:

• Port operation: The impact is minor as most ports currently us electric-run equipment rather than oil. Fuel costs account for 30%-40% of total cost in case of Haiphong Port JSC, 7%-8% of DXP, VSC.
• Oil and gas shipping: the reduction of oil prices will push up the demand for oil and gas transportation, leading increased revenues in the last quarter of 2014 and going into 2015. PVT, GSP, VIP, VTO, PJT have high ratios of time charter or bareboat leasing, which means that they do not have to bear fuel costs.
• Container and bulk cargo transportation (vận chuyển hàng rời): this is the group that benefits the most as the fuel costs normally account for a major part of total costs. GMD, VOS, VST, Vinaship JSC have high ratios of their fleets under voyage charter condition, which means that the companies have to bear all of the fuel costs.
• Airlines industry: good in 2015.

Some logistics concepts:

A voyage charter is the hiring of a vessel and crew for a voyage between a load port and a discharge port. The charterer pays the vessel owner on a per-ton or lump-sum basis. The owner pays the port costs (excluding stevedoring), fuel costs and crew costs. The payment for the use of the vessel is known as freight. A voyage charter specifies a period, known as laytime, for loading and unloading the cargo. If laytime is exceeded, the charterer must pay demurrage. If laytime is saved, the charter party may require the shipowner to pay despatchto the charterer.[1]

A time charter is the hiring of a vessel for a specific period of time; the owner still manages the vessel but the charterer selects the ports and directs the vessel where to go. The charterer pays for all fuel the vessel consumes, port charges, commissions, and a daily hire to the owner of the vessel.

A bareboat charter or demise charter is an arrangement for the hiring of a vessel whereby no administration or technical maintenance is included as part of the agreement. The charterer obtains possession and full control of the vessel along with the legal and financial responsibility for it. The charterer pays for all operating expenses, including fuel, crew, port expenses and P&I and hull insurance. In commercial demise chartering, the charter period may last for many years; and may end with the charterer acquiring title (ownership) of the ship. In this case, a demise charter is a form of hire-purchase from the owners, who may well have been the shipbuilders. Demise chartering is common for tankers and bulk-carriers.

Source: VPBs, Wikipedia

Theo tính toán của chúng tôi, mối tương quan giữa VNIndex và giá trị dòng vốn ngoại ròng tích lũy đạt đến 90% trong giai đoạn 2011 đến nay. Điều này cho thấy, việc ước lượng khả năng vào/ra của dòng vốn nước ngoài có thể giúp nhà đầu tư phán đoán khá chính xác diễn biến tiếp theo của thị trường trong nước.

Độ trễ 1 tháng có tương quan đến 91%.

VFS Research

(TBKTSG) - Đang yên ổn với giá đồng rúp ở mức 31,32 rúp/1 đô la Mỹ suốt một thời gian dài, bỗng nhiên trượt giá một cách đột ngột thành 34,35 đã giật mình, rồi tới 44,45... Cứ mỗi ngày mở mắt ra lại thấy tăng lên 10 rúp. Chỉ không đầy tháng, tỷ giá đã nằm ngất ngưởng 54-55 rúp/1 đô la Mỹ. Không hoảng hốt mới lạ!

Nỗi lo từ trên trời rơi xuống...

Bây giờ thì cơn dư chấn xanh (đô la Mỹ) đã khiến cộng đồng người Việt Nam tại Nga... xanh mặt.

Hầu hết bà con ta ở Nga làm nghề buôn bán hoặc có liên quan đến thương mại. Hàng hóa khó bán ra, thậm chí là còn không bán được. Khi quy đổi ra “xanh” thì đã mất gần phân nửa giá trị so với thời điểm cách đây mấy tháng. Trong khi đó, chi phí cho sinh hoạt hàng ngày lại bị tính bằng “xanh”.

Vợ chồng anh Ng. kinh doanh áo kút-ka (đồ ấm mùa đông) tại Trung tâm Thương mại Sadovod (chợ Chim), có ba cháu nhỏ đang ăn học ở Nga, lo lắng: “Gay to rồi bác ơi, tiền thuê kva (căn hộ) ông chủ nhà tối qua đã alô đến thông báo chuẩn bị nộp nhé, năm hết Tết đến rồi đấy! Nhà em thuê kva hai buồng hết 1.500 đô la Mỹ mỗi tháng, vì “xanh” lên rúp xuống mà mất oan... 33.000 rúp, tương đương 1.000 đô ở thời điểm trước đấy!”.

Nỗi lo buôn bán bị ế ẩm còn gấp bội, với người bán hàng như anh Ng., bởi “không như mọi năm, tầm này là đi gần hết rồi, thời tiết năm nay rét muộn, mãi đầu tháng 12 mới có tí tuyết rơi nhẹ, hàng ở công (quầy) còn chất đầy!”.

Còn anh Tr., chủ một xưởng may ở ngoại ô Mátxcơva (một trong số hàng trăm xưởng may bất hợp pháp và nửa bất hợp pháp của người Việt tại Nga), cho tôi hay: “Mặc dù bọn em đã rất cố gắng thiết kế mẫu mã mới bắt mắt hơn, kỹ thuật may cũng chăm chút nhiều nhưng do nhiều xưởng may cùng hoạt động, rồi thì nguồn hàng Trung Quốc lấn át, quả là làm ăn ngày một khó”.

Tác động xấu có tính dây chuyền. Anh M. chuyên làm dịch vụ pháp lý trăn trở không kém: “Mọi năm giấy tờ dễ làm hơn, khách hàng không đắn đo mấy. Năm nay, họ căn cơ hơn dù biết là không làm thì không được. Nhưng giá cả tính theo “xanh”, mà “xanh” thì như thế... Nên có người làm, có người chần chừ... chậc lưỡi kiểu đến đâu thì đến!”.

Anh C., chủ một nhà hàng Việt  lâu năm ở Trung tâm Thương mại Mátxcơva (chợ Liu), nhận xét: “Khách ăn ở quán em đa phần là người Việt từ các thành phố xa lên Mát lấy hàng và khách quen làm ăn ở trong chợ. Trước họ gọi món có vẻ xông xênh hơn. Nay thì có chút dè dặt. Em biết chứ, họ bán buôn kém hơn nên chi tiêu cũng hạn chế, âu cũng là lẽ thường tình. Có điều, bọn em cũng đã phải tăng giá vài món ăn vì anh biết đó, hàng lấy vào từ nhà mình đánh sang toàn được tính theo “xanh” mà!”.

Riêng ở các quầy hàng khô, hàng tươi sống... của người Việt nằm trong các khu vực chợ Chim, Liu, Dubrovka,  km 41, km 19 hay ở ốp (chung cư) Rưubac... lượng bà con người Việt mua hàng vẫn như mọi ngày, bởi không ăn không được. Chị Mai, một chủ quầy hàng khô, cho biết: “Bà con ta không thể vì bán ế mà ăn bánh mì, bơ, sữa kiểu Nga, từ bỏ thói quen là khó lắm. Nên họ vẫn phải đến với tụi em. Hơn nữa, hàng thực phẩm của Nga ngoài cửa hàng siêu thị cũng đâu phải rẻ khi “xanh” lên, rúp xuống. Dù vậy, số lượng hàng nhập cũng có giảm so với trước”.

“Bóng ma” kinh tế khủng hoảng năm 1998

Lo lắng cho sự mất giá của đồng rúp, bóng ma của cuộc khủng hoảng kinh tế Nga năm 1998 như đang  lảng vảng gần họ. Những ai đã trải qua cơn khủng hoảng năm ấy hẳn chẳng bao giờ quên được, khi bỗng dưng mất trắng nhiều khoản tiền đang cầm trên tay! Bao nhiêu gia đình vỡ nợ, rơi vào thảm cảnh nhà tan cửa nát, chạy tứ tán...

Nguyên nhân của sự mất giá đồng rúp năm 2014 này, sau ngần ấy năm, ai cũng rõ. Khủng hoảng Ukraina, nước Nga bị phương Tây và Mỹ cấm vận... Nhưng có lẽ, nguyên nhân sâu xa là do giá dầu thế giới rớt thảm hại. Mà nền kinh tế Nga lại phụ thuộc quá nhiều vào dầu xuất khẩu. Chắc hẳn Nga sẽ xem lại, sẽ phải phát triển nội lực kinh tế, tránh dựa vào dầu quá nhiều. Người Nga đang thực sự lo lắng và phòng thủ. Cơn sóng ào ào tung rúp (do lo ngại đồng đô la Mỹ tăng giá) đi mua hàng ngoại như xe cộ, mua bất động sản... là dấu hiệu rõ nét nhất.

Với bà con người Việt ở Nga, phải làm gì là bài toán khó giải. Mở mang nguồn hàng nhập từ Việt Nam sang? Mở xưởng may? Lập trang trại trồng rau vì nguồn rau nhập của các nước châu Âu, Mỹ... bị Nga cấm vận? Hay chuyển sang chăn nuôi gia súc vì thực phẩm châu Âu, Mỹ... bị cấm nhập khẩu vào Nga? Hoặc vẫn cứ thúc thủ chờ thời?

Người Việt tại Nga trong những năm 1990 về trước vốn gặp thời vận “trời cho” do nước Nga chuyển đổi từ nền kinh tế bao cấp sang kinh tế thị trường trong khi dân Nga còn như “con nai vàng ngơ ngác”, nhờ thế mà bao nhiêu người Việt... làm giàu không khó. Nhưng qua thời gian, người Nga giật mình lấy lại phong độ, người Việt tại đây bỗng lại trở thành “chú nai” tuy không ngơ ngác nhưng đã kém linh hoạt. Còn bây giờ? Cả “hai chú nai” đang tìm một cơ hội cho chính mình!

Võ Hoài Nam

Comments finandlife: Kinh tế Nga suy sụp, đồng RUB liên tục mất giá, bà con Việt tại Nga buộc phải tìm cách để đồng tiền của mình không bị hao mòn, rất có thể trong 2015 và 2016, dòng tiền này sẽ chảy ngược về Việt Nam để làm ăn mua bán, để mua tài sản, để đầu tư chứng khoán…