Tâm lý thị trường bao giờ cũng hồi phục nhanh hơn dòng tiền. Dù sao vẫn tốt cho trung hạn, rủi ro giảm giá bắt đầu nhường chỗ cho lòng tham tăng giá.

Bài liên quan:

Vùng mua trung hạn tháng 5/2018

Mọi thứ của VN đều có dáng vẻ của TQ. Từ kinh tế, xã hội, đến thị trường tài chính, thị trường chứng khoán. Chỉ cần có kinh nghiệm dày dạn trên thị trường chứng khoán Shanghai cũng đủ để kiếm đậm ở VN. Năm 2014-2015, nhà đầu tư toàn cầu chứng kiến bong bóng chứng khoán TQ được bơm thổi quá đà, chỉ trong 1 năm từ tháng 4/2014 đến 4/2015, chỉ số Shanghai composite tăng giá 2.5 lần, trong khi, tốc độ tăng trưởng GDP suy giảm, nền kinh tế không có dấu hiệu nào support thực cho mức tăng này. Đi sâu vào các chỉ số kinh tế TQ giai đoạn này, chỉ thấy mức độ cung tiền M2 tăng trưởng ổn định, Bond Yield liên tục suy giảm, lạm phát ổn định ở mức thấp.

Điều đó 1 phần lý giải, con sóng thị trường chứng khoán TQ giai đoạn này thuần túy được bơm bởi cung tiền giá rẻ, và CNY ngập lụt hệ thống tiền tệ. Điều này hoàn toàn trùng khớp với VN hơn 1 năm qua.

Một số dấu hiệu burst.

Thị trường chứng khoán nội địa TQ tăng giá, nhưng chính những cổ phiếu này niêm yết ở HongKong lại không tăng tưng ứng, mức độ chênh lệch lên đến 30%. Điều này cho thấy, nhà đầu tư giàu kinh nghiệp quốc tế, họ không tin mức độ tăng của thị trường TQ là thực, họ e dè và trả discount cao để sở hữu cổ phiếu. Điều này khá tương tự khi mã VEIL của DC niêm yết tại thị trường London được giao dịch với mức chiết khấu lên đến 20% so với NAV thực trong nước VN.

Mức độ vay nợ margin trong giai đoạn tăng trưởng của thị trường TQ lên tới mức kinh khủng khiếp. Nếu như trước 2014, tổng margin chỉ 0.4k tỷ CNY, thì đến đỉnh sóng, mức độ này tăng 5 lần, tức 2k tỷ CNY.

Số lượng tài khoản mở mới nhiều tới mức không tưởng

90% giao dịch hàng ngày đến từ nhà đầu tư nhỏ lẻ

Hoạt động IPO. Hầu hết đều được đảm bảo bởi tỷ lệ lợi nhuận khổng lồ, kể cả lúc thị trường suy giảm, cp IPO vẫn có thể tăng tối đa giới hạn 44%. Điều đó làm 1 lượng tiền lớn rút ra khỏi thị trường cho các đợt IPO làm thanh khoản thị trường sụt thảm.

Chứng khoán phái sinh chiếm tỷ trọng 1 phần nhỏ dù được phép.

FINANDLIFE

Trích status của Long Phan, FB về thị trường ck VN. Dẫu biết tác giả chưa hẳn đã thử qua đủ các công cụ như bài viết, hay từng làm trader chuyên nghiệp. Nhưng dầu gì làm gì cũng cần có lý thuyết dẫn đường nhỉ.

--------------

Bao nhiêu nhà đầu tư chứng khoán trên thị trường có thể bỏ bảng điện tử đi chơi 10 ngày mà không cần lo lắng gì?

Câu hỏi này thực ra liên quan đến bài trước đây mình có đề cập về phân bổ tài sản và đầu tư theo chu kỳ.

Câu hỏi tiếp theo, sau 5 năm bạn có thực sự kiếm được tiền với bao nhiều thời gian, công sức và chi phí vốn đã bỏ ra để ngày ngày lướt sóng và canh bảng điện tử?

Không có thống kê chính thức nhưng có lẽ không quá 10% số tay chơi bám thị trường, đánh đu theo tay to, mua bán theo tin đồn, lo từng phiên lên xuống có lợi nhuận sau 5 năm. Thị trường mới xuống 15% mà đã xoá đi thành quả của cả một năm tăng trưởng 100% rồi thì chịu sao nổi các biến cố diễn ra trong vòng 5 năm.

TTCK Việt Nam, cuộc chơi của nhà đầu tư nhỏ lẻ, quỹ đầu tư lớn, công ty chứng khoán, và đội lái của chính doanh nghiệp niêm yết, trong đó nhà đầu tư nhỏ lẻ chiếm hơn 90%. Trong đó nhà đầu tư nước ngoài hoà mình vào trong các chủ thể này. Một đối tượng có thể tách riêng là một số nhà đầu tư nhận uỷ thác, gom được ít tiền từ vài chục đến trăm tỷ, nhưng cũng có thể phân vào nhóm nhà đầu tư nhỏ lẻ.

Quỹ đầu tư với cuộc chơi lớn

Các quỹ như DC, họ chơi cuộc chơi lớn, với các thoả thuận mang tính chiến lược rõ ràng với các doanh nghiệp lớn để làm sao đảm bảo được lợi nhuận, bất kể thị trường lên xuống. Mua lô lớn trước khi IPO, lên sàn đẩy giá và thoái với giá cao cho các nhà đầu tư đã định trước hoặc thị trường chung. Ở thị trường cận biên như Việt Nam, các quỹ có thể đảm bảo lợi nhuận cao hơn nhiều so với rủi ro mà họ phải gánh chịu thông qua các thoả thuận đôi bên cùng có lợi. Mảng tự doanh của các công ty chứng khoán lớn cũng thế. Họ có lợi thế làm Market Maker, Underwritter, mua sỉ giá thấp, phân phối giá cao. Và mâu thuẫn lợi ích hơn khi mảng tự doanh và mảng môi giới của họ có những hành động ngược nhau.

Các quỹ lớn, các công ty chứng khoán lớn chơi những cuộc chơi như vậy mới đảm bảo lợi nhuận chứ đầu tư thẳng tưng theo các phương pháp quản trị danh mục đầu tư có khi chỉ đảm bảo cho họ thua lỗ bởi sự kém hoàn hảo của thị trường, và thiếu công cụ cho họ.

Các hedge funds tại các thị trường phát triển hơn, thường sử dụng các công cụ thị trường để dự phòng rủi ro thị trường (hedge market risk), để từ đó họ không còn quá lo lắng về những rủi ro hệ thống mà tập trung vào năng lực lựa chọn cổ phiếu (stock picking) của họ. Mình biết một số Hedge funds chỉ tập trung vào 1 hoặc 2 lĩnh vực. Có hedge fund chỉ đầu tư vào lĩnh vực công nghệ, bởi fund managers giỏi nhất trong lựa chọn cổ phiếu công nghệ. Đặc điểm cơ bản nhất của một hedge fund là tối ưu lợi nhuận trong ngắn hạn thông qua stock trading, FX, commodity trading,... miễn là thu lợi ngay trước mắt. Có những quỹ chỉ trade 2-3 cổ phiếu liên tục, và thu lợi bất chấp thị trường lên hay xuống, tất nhiên là họ phải được cung cấp đủ công cụ để hedge market risk, được Long và Short. Short mã đại diện cho thị trường cũng là một cách để hedge market risk khi Index đi xuống.

TTCK Việt, cuộc chơi của các nhà đầu tư nhỏ

Nhà đầu tư nhỏ, gồm cả một số nhà đầu tư nhận uỷ thác, chiếm phần lớn TTCK Việt. Một đặc điểm dễ thấy là phần lớn nhà đầu tư không có phương pháp đầu tư, không phải là investor cũng không là trader giỏi. Họ cứ mua bán theo tin đồn, theo tâm lý, rồi đơn giản là không có nhiều năng lực kiến thức, công cụ và phương pháp để kiếm được tiền thực sự.

Nếu nắm giữ cổ phiếu 6 tháng đến 1 năm được coi là dài hạn thì có lẽ thị trường sẽ không có mấy Investor. Những người được coi là đầu tư theo trường phái giá trị hay dài hạn cũng không có hoặc không sử dụng công cụ nào để hedge market risk và tập trung vào năng lực chọn cổ phiếu. Vì thế, khi thị trường xuống 10% - 15% thì mấy nhà đầu tư nhận uỷ thác đã kêu rên vì khó khăn rồi. Họ nhận uỷ thác đầu tư nhưng không thực hiện bất kỳ phương pháp nào để bảo vệ những khoản họ ra quyết định đầu tư.

Nhà đầu tư nhỏ lẻ thì lo margin call với forced sales khi thị trường xuống. Họ chăm lướt sóng theo tin đồn nhưng không phải là các traders có năng lực trading thực thụ. Vì thế họ chỉ đua theo đội lái, theo môi giới tung tin, theo cảm tính hay theo một số tay chơi cỡ Q C với hi vọng mình không phải là người cuối cùng trên con tàu đắm. Traders nhiều khi chả cần giỏi stock picking, nhiều khi họ chỉ luôn trade 1 hoặc 2 mã với khả năng phân tích diễn biến thị trường ngay trong phiên cũng như dùng các mô hình định lượng đo tâm lý thị trường và quan trọng là bản lĩnh trong những thời khắc quyết định để ra quyết định. Tất nhiên thị trường ta khác thị trường tây ở chỗ ta cứ phải chơi T+, còn tây thì vừa Long xong 5 phút sau chuyển sang Short cũng được.

Bởi không phải là investor với các công cụ hedging và khả năng stock picking, cũng bởi chẳng là traders với khả năng nhạy bén thị trường siêu hạng, nên bạn cứ thử mà xem, 5 năm sau mình sẽ kiếm được bao nhiêu tiền từ thị trường này. Bạn thích bám thị trường chứ còn chẳng biết đến khái niệm thế nào là asset allocation, chẳng cần biết chu kỳ đầu tư hay chu kỳ boom and burst của nền kinh tế. Vì thế bạn lúc nào chẳng phụ thuộc vào bảng điện tử mà cuối cùng cũng chả kiếm được bao tiền cả. Không biết ý kiến như thế có phiến diện quá không? nhưng để dành cho mỗi người tự kiểm nghiệm.

Những lời quảng cáo kiểu như đầu tư thực chiến, hay chiến binh lão luyện với những chiêu thức vào ra cổ phiếu, mua đáy bán đỉnh ngoài kia chẳng để làm gì nếu bạn không tự xác định rõ mình là ai, mình cần gì với thị trường này. Chẳng có nơi nào mà trên các group chứng khoán, các môi giới có thể vào thả một câu vô căn cứ kiểu "Chấm vào đây để nhận mã tăng trưởng 200% một tháng" và vẫn có đến hàng trăm lời hưởng ứng một cách tò mò thích thú. Ở ta thì thế là bình thường.

Nhiều bạn trẻ thường nói đến "Tự do tài chính", mà lại bằng đầu tư tài chính, trong khi cả ngày phụ thuộc vào cái bảng xanh đỏ, và chỉ cầu mong cho tím, thì còn gì là tự do nữa. Làm thế nào mà có những người chỉ suốt ngày lo golf, gym với long distance running, đi du lịch thoải mái mà vẫn có thu nhập từ đầu tư theo đơn vị chục tỷ mỗi năm? bởi đơn giản họ xác định rõ ràng họ là ai và phương pháp của họ như thế nào.

Vài lời từ quan sát cá nhân đối với thị trường và mxh trong tháng 4 vừa qua, đừng ném gạch đá kẻo mình lại có đủ gạch xây nhà năm nay :D

Đã khá lâu rồi thị trường mới lại rơi vào vùng hoảng loạn theo biểu đồ tâm lý (Chart: Real Strong Market), lần gần nhất là vào tháng 02/2018, khi đó, người ta lo ngại căng thẳng margin ở cấp độ toàn thị trường, làm Index rớt thảm ngay trước tết nguyên đán. Lần trước đó, rơi vào cuối 2017, với các thể loại tin đồn bắt bớ… Tất cả những lần hoảng loạn đó đều kết thúc bằng việc bán tự động, force sell trên diện rộng, biểu đồ đo lượng force sell (Chart: EMA Uindex-Dindex) chính thức cho thấy thành quả sóng tăng vài tháng trước đã tan thành mấy khói, nhiều nhà đầu tư rơi vào trạng thái buộc phải bán lỗ, bán tháo.

Tay lớn có dấu hiệu rút tiền ra mạnh từ đầu 2018, nhưng khi thị trường rơi vào hoảng loạn domino trước tết nguyên đán, họ lật đật mua vào để nâng đỡ thị trường. Việc nâng đỡ này giúp thị trường có 2 tháng tăng điểm sau tết, những phiên tăng điểm số không chất lượng. Chart GL và GL_Acc cho thấy dòng tiền nâng đỡ chỉ để rút ra ở những phiên xanh điểm.

Hoạt động rút ròng này được kích hoạt bởi khối nhà đầu tư nước ngoài, sau chuỗi mua ròng miệt mài cả 2017, lượng mua ròng lên đến 2 tỷ usd, thì từ đầu 2018, họ bắt đầu rút ra nhẹ. Thị trường vốn quen với việc được khối ngoại push giá, “ăn quen nhịn không quen”, nay họ quay lại rút ròng làm không ít người hụt hẫn, đâm ra chán nản, bán bỏ.

Khi gió đông ngừng thổi, đám người trở mặt, short vị thế, và bắt đầu chuỗi truyền thông giảm giá ròng rã. Lý do được nhắc đến nhiều nhất ở đây là thị trường VN đã tăng giá quá nhiều trong 2017 và 3 tháng đầu 2018, định giá những cổ phiếu lớn chiếm tỷ trọng cao trong Index lên mức không tưởng, P/E thị trường lên 23 lần, P/B thị trường lên hơn 5 lần. Cộng với đó, Trump thỉnh thoảng lại tweeter, Fed nâng lãi suất nhanh hơn dự đoán, căng thẳng thương mại với TQ, rồi đánh thuế chống bán phá giá lên thép, rồi chiến tranh Syria, rồi gặp Trump - Un…

Rớt là phải, rớt là cần thiết.

Sau chuỗi tăng điểm phi mã, nhà đầu tư hầu hết đều lãi lớn. Đặc biệt những nhà đầu tư fresh có mức lãi không tưởng, có bạn trẻ đã biến 600 triệu thành 6 tỷ trong vòng 1 năm. Tình trạng tự mãn, kiêu ngạo diễn ra phổ biến. Hầu hết đều bỏ qua công tác phân tích fundamental tốn thì giờ để tập trung vào thông tin đánh đấm, game gủng, deal điết,…

Các nhà hàng khách sạn ngập bóng người đầu tư chứng khoán đến dùng bữa, với bữa ăn thừa mứa đồ đặc sản mắc tiền, một dấu hiệu vô cùng đáng ngại.

3 tuần lễ qua là thời gian đáng quên nhất của nhà đầu tư chứng khoán. Nhiều tài khoản đã bay 40% tài sản. Anh bạn fresh biến 600 triệu thành 6 tỷ ở trên, chỉ còn vỏn vẹn 100 triệu đồng sau vài phiên bán tháo.

Tuy vậy, rớt là tốt, nó giúp thị trường thanh lọc bớt thành quả, và tạo dựng cơ sở hợp lý cho một dòng tiền mới, cho một sóng mới. Hôm nay, tôi đo lại, Mean P/E HSX (tức tính chung các cổ phiếu, không phân biệt cổ to cổ bé) chỉ 12 lần, P/B chỉ 1.5 lần. Thế thì cơ hội vẫn còn lớn lắm đấy chứ.

Số liệu P/E, P/B cao mà các bạn hay được truyền thông ra rả để sau khi mở trạng thái short đợt rồi được tính theo một cơ sở khác, họ tính dựa trên weighted average, tức tính bình quân trọng số vốn hóa, nghĩa là ông nào vốn hóa thị trường càng to thì ảnh hưởng của ổng lên P/E, P/B cao hơn mấy ông bé. Theo cách này, P/E = 19.6 lần, P/B = 4.7 lần, vẫn còn đắt đỏ. Đóng góp vào sự méo mó này chủ yếu đến từ mấy ông bự như VIC, VNM, SAB,… Nên nói thị trường đắt thì phải nói các cổ phiếu này đắt, chứ bình diện thị trường chung vẫn còn rẻ.

Nhưng nhà đầu tư rơi vào bài toán con gà quả trứng. Ai cũng nhận thấy cổ phiếu Mid Cap, Small Cap rẻ, nhưng không ai muốn mua vì dòng tiền to đều tập trung vào các cổ phiếu vốn hóa lớn, giúp lịch sử tăng giá các cổ phiếu Large Cap ấn tượng hơn gấp mấy lần các cổ phiếu vừa và nhỏ.

Cổ phiếu vừa và nhỏ không có những câu chuyện sell side hấp dẫn, không có deals đẹp, không phát hành khủng hút vốn, không đẩy giá bạo,… Nắm giữ cả năm trời không tăng giá, lạc giọng so với thị trường chung, tăng 48% trong 2017, để cuối cùng, nhà đầu tư chán nản không còn muốn nắm giữ. Ngược lại, những cổ phiếu lớn có game hay, phát khủng, đẩy giá, cam kết,… thanh khoản lại cao, vào ra thoải mái. Nhà đầu tư nước ngoài ưu ái giải ngân, cả làng tập trung đẩy giá lên cao, vượt giá trị thì cũng đúng cả thôi.

Nếu thị trường chứng khoán là một hệ sinh thái tự bản thân nó có thể thiết lập sự cân bằng, thì bất kỳ sự phát triển quá đà của một quần thể nào đó đều phải trả giá, để tái lập vùng cân bằng mới. Vùng cân bằng đó bắt đầu được xác lập, các số liệu định lượng cho thấy chu kỳ sẵn lòng bán và bán tự động đã suy yếu, lượng cầu tiềm năng đang khá dồi dào, và mọi thứ sẽ đi nhanh hơn nếu có “gió đông”.

TÓM LẠI: Thị trường vào vùng rủi ro trung hạn rất thấp.

FINANDLIFE