"Manfest plainness, embrace simplicity, reduce selfishness, have few desires."

Lao Tzu

"Về mặt thực thi, Chứng khoán Bản Việt đang thực hiện những sự chuyển biến đột phá xoay quanh hai trụ cột. Thứ nhất là tập trung lớn hơn vào nhóm khách hàng cá nhân, thứ hai là chuyển đổi số", ông Tuấn Nhan cho biết

Trong 24 tháng qua, Chứng khoán Bản Việt (mã chứng khoán: VCI) đã huy động tổng cộng 240 triệu USD (khoảng 5.500 tỷ đồng) từ các định chế nước ngoài. Diễn biến này có ý nghĩa như thế nào đối với VCI? Chiến lược kinh doanh của VCI sắp tới là gì? Ông Tuấn Nhan - Giám đốc Điều hành Khối Môi giới và Giao dịch Chứng khoán - Khách hàng tổ chức VCI đã có những chia sẻ về những câu chuyện lớn này.

Chứng khoán Bản Việt: Câu chuyện huy động thành công 240 triệu USD vốn nước ngoài và bước chuyển mình đột phá về chiến lược và mô hình kinh doanh

Được ghi nhận trong 24 tháng qua, VCI đã huy động 240 triệu USD từ các định chế tài chính nước ngoài. Điều đặc biệt về thương vụ này là gì, thưa ông?

Điều đặc biệt đầu tiên có lẽ là về quy mô của thương vụ. 240 triệu USD quả thực là một con số lớn, và 100 triệu USD mà chúng tôi huy động được trong năm 2022 là một trong những đợt huy động vốn nước ngoài lớn nhất trong ngành chứng khoán. Thứ hai, thương vụ này cho thấy năng lực của chúng tôi trong việc đa dạng hóa nguồn vốn và tận dụng các nguồn vốn rẻ. Thứ ba, nó thể hiện sức thu hút ngày càng tăng của Việt Nam đối với nhà đầu tư nước ngoài nhờ nền tảng cơ bản của Việt Nam ngày một trở nên mạnh mẽ hơn. Điển hình như mới đây tổ chức xếp hạng tín nhiệm S&P Global Ratings nâng xếp hạng tín nhiệm quốc gia dài hạn của Việt Nam lên mức BB+, triển vọng "Ổn định".

Yếu tố nào giúp VCI huy động thành công số vốn nước ngoài lớn như vậy?

Chúng tôi huy động số tiền này thông qua hình thức vay hợp vốn từ các định chế tài chính nước ngoài. Vì đây là các khoản vay nên đối với các đối tác của chúng tôi, sự an toàn là yếu tố tiên quyết.

Việc các đối tác cung cấp số vốn lớn cho chúng tôi cho thấy sự tin tưởng của họ về năng lực quản trị, kinh doanh và tài chính của chúng tôi.

VCI đã đáp ứng những yêu cầu, tiêu chuẩn gì của các đối tác để đi đến sự tin tưởng đó?

Vì quy mô khoản vốn lớn nên trong quá trình làm việc, các đối tác đã làm due diligence (thẩm định soát xét chi tiết) rất khắt khe. Chúng tôi đã hoàn toàn đáp ứng được những tiêu chuẩn khắt khe của các đối tác trong quá trình thẩm định này.

Thứ nhất, chúng tôi là một công ty chứng khoán được quản trị minh bạch và được dẫn dắt bởi HĐQT và đội ngũ lãnh đạo đầy kinh nghiệm. Thứ hai, năng lực kinh doanh của chúng tôi đã được khẳng định qua thời gian dài, nổi bật với tăng trưởng lợi nhuận mạnh mẽ, bền bỉ cũng như năng lực khai thác lợi nhuận trên vốn vượt xa trung bình của ngành chứng khoán. Thứ ba, chúng tôi có năng lực tài chính vượt trội với cơ cấu doanh thu và lợi nhuận đa dạng, không bị phụ thuộc quá mức vào một mảng kinh doanh nào, cũng như bảng cân đối kế toán lành mạnh. Chính vì những lý do trên, tất cả quy trình để hoàn thành thương vụ đối với VCI chỉ diễn ra trong vòng 3 tháng so với mức thông thường là 5 tháng đối với dự án tương tự.

Chứng khoán Bản Việt: Câu chuyện huy động thành công 240 triệu USD vốn nước ngoài và bước chuyển mình đột phá về chiến lược và mô hình kinh doanh

Gần đây cơ quan quản lý có những động thái siết vốn vay nước ngoài chảy vào chứng khoán, bất động sản. Điều này có tác động gì đến những khoản vay hiện tại & tương lai của VCI?

Chúng tôi đã đọc dự thảo và thấy rằng, những động thái của cơ quan quản lý nhằm nắn dòng vốn đi đúng hướng, tập trung phục vụ cho hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Mục tiêu đặt ra nhằm giúp ổn định, minh bạch thị trường, do đó sẽ có ảnh hưởng đối với các doanh nghiệp sản xuất, thương mại có tham gia vào hoạt động kinh doanh tài chính, chứng khoán.

Quan điểm của chúng tôi thì mỗi động thái của chính sách sẽ có mức độ tác động lên mỗi nhóm ngành nghề kinh doanh khác nhau. Mức độ tác động lên mỗi doanh nghiệp cũng sẽ khác nhau tùy theo năng lực của mỗi doanh nghiệp. Các doanh nghiệp có uy tín, năng lực vượt trội đã được các định chế nước ngoài đánh giá cao như VCI sẽ gặp thuận lợi hơn về nguồn vốn.

VCI tin rằng bối cảnh hiện nay sẽ không ảnh hưởng nhiều đến công ty cũng như việc triển khai các kế hoạch đã đề ra.

Mục đích sử dụng vốn của VCI sau khi huy động thành công vốn từ nước ngoài là gì? Những biến động không thuận lợi của thị trường gần đây có ảnh hưởng tới kế hoạch sử dụng các khoản vay vốn lớn này không?

Nguồn vốn chúng tôi huy động được sẽ bổ sung vốn lưu động cho hoạt động kinh doanh của công ty, phần lớn trong đó sẽ phục vụ hoạt động vay giao dịch ký quỹ (margin).

Những biến động gần đây của thị trường không ảnh hưởng nhiều lên kế hoạch sử dụng vốn của chúng tôi vì chúng tôi vẫn nhận thấy dư địa lớn đối với nhu cầu vay margin từ khách hàng của chúng tôi.

Chứng khoán Bản Việt: Câu chuyện huy động thành công 240 triệu USD vốn nước ngoài và bước chuyển mình đột phá về chiến lược và mô hình kinh doanh 

Phần lớn số vốn huy động được sẽ được sử dụng trong hoạt động cho vay margin, có phải chăng VCI đã thay đổi chiến lược và đặt hoạt động cho vay margin làm trọng điểm kinh doanh của công ty?

Tôi không đồng tình với nhìn nhận này. Cho vay margin là một trong những hoạt động quan trọng đối với một CTCK nhưng hoạt động kinh doanh của một CTCK không thể chỉ xoay quanh mảng này. VCI coi hoạt động cho vay margin là một dịch vụ mang tính cộng thêm để thỏa mãn nhu cầu khách hàng chứ không lấy nó làm trọng tâm của mô hình kinh doanh. Việc chúng tôi đầu tư thêm vốn cho hoạt động này xuất phát từ nhu cầu của khách hàng.

Nguyên nhân nào khiến VCI không muốn đặt mảng cho vay margin làm trọng điểm kinh doanh?

Điều này là bởi lẽ cho vay margin là một hoạt động kinh doanh mang tính rủi ro cao hơn so với các hoạt động kinh doanh khác trong khi tỷ suất lợi nhuận mang lại không tương xứng. Chính vì vậy, xây dựng mô hình kinh doanh xoay quanh hoạt động cho vay margin là không phù hợp về mặt tối ưu hóa tỷ suất lợi nhuận trên vốn cổ đông (Return on Equity – ROE) đi kèm quản trị rủi ro thận trọng – vốn là mục tiêu của hầu hết các doanh nghiệp.

Chúng tôi đã tận dụng nguồn vốn rẻ thông qua các khoản vay hợp vốn nước ngoài để phục vụ cho hoạt động cho vay margin chứ chúng tôi không huy động vốn chủ sở hữu – là nguồn vốn có chi phí cao – cho mục đích này, ngay cả vào những lúc thị trường sôi động nhất. Trong những giai đoạn thị trường trầm lắng, quy mô thanh khoản thị trường sụt giảm, thì vốn chủ sở hữu dư thừa đã được huy động để phục vụ hoạt động cho vay margin càng trở nên kém hiệu quả. Bên cạnh đó, chúng tôi luôn duy trì cấu trúc doanh thu và lợi nhuận đa dạng, cân bằng, trải đều các mảng kinh doanh khác nhau như ngân hàng đầu tư, đầu tư, môi giới và cho vay margin.

Chính vì những quan điểm chiến lược trên mà VCI luôn duy trì được tỷ lệ ROE cao hơn mức 20%. Tỷ lệ ROE của VCI cũng thường cao hơn nhiều so với trung bình ngành, đặc biệt là trong những giai đoạn thị trường khó khăn. Tỷ lệ ROE 27% của VCI trong năm 2021 vượt xa mức trung bình 15% của ngành chứng khoán và tương đương ROE trung bình của các công ty kinh doanh hàng tiêu dùng hàng đầu đang niêm yết; tiêu dùng vốn là ngành kinh doanh thường có tỷ lệ ROE cao nhất.

Nếu vậy thì chiến lược cạnh tranh và những mục tiêu lớn mà VCI sẽ theo đuổi trong tương lai sẽ là gì, thưa ông?

Trong giai đoạn tới VCI sẽ tập trung nhiều hơn vào phân khúc khách hàng cá nhân sau khi đã thiết lập được vị thế số 1 trong phân khúc khách hàng tổ chức. Để thành công với hướng đi này, ưu tiên lớn nhất của chúng tôi ở thời điểm này là xây dựng một mô hình kinh doanh đặt khách hàng làm trọng tâm. Chúng tôi cho rằng đây là cách làm tạo ra nhiều giá trị nhất và bền vững nhất cho cả khách hàng lẫn cổ đông VCI.

Về mặt thực thi, chúng tôi đang thực hiện những sự chuyển biến đột phá xoay quanh hai trụ cột.

Thứ nhất là chuyển biến về mặt chiến lược với sự tập trung lớn hơn vào nhóm khách hàng cá nhân. VCI đặt mục tiêu xây dựng thương hiệu được tin tưởng nhất trong ngành chứng khoán Việt Nam. Chúng tôi sẽ tiếp tục chú trọng phát triển và cung cấp các sản phẩm, dịch vụ chất lượng cao, được mang đến khách hàng bởi một đội ngũ bán hàng mạnh. VCI sẽ phát triển một hệ sinh thái sản phẩm tài chính đáp ứng đầy đủ nhu cầu đa dạng của khách hàng, bao gồm cổ phiếu, trái phiếu, sản phẩm phái sinh, sản phẩm tiền gửi và quản trị gia sản (wealth management).

Thứ hai là chuyển đổi số (digital transformation). Trong việc đưa ra các quyết định, chúng tôi sẽ tận dụng phân tích dữ liệu lớn để tăng sự chính xác và hiệu quả. Về vận hành, chúng tôi đặt mục tiêu sẽ tự động hóa và nâng cấp nhiều quy trình vận hành từ front office (khối tiếp xúc trực tiếp với khách hàng) cho đến back office. Ví dụ, chúng tôi đang nâng cấp nền tảng quản lý khách hàng để cải thiện hiệu suất của đội ngũ bán hàng. Về sản phẩm, dịch vụ dành cho khách hàng, chúng tôi sẽ tung ra những sản phẩm công nghệ mới và tốt hơn, thân thiện hơn với người dùng, điển hình như bảng giá tích hợp Master Trade và app giao dịch VCI Mobile S mà chúng tôi vừa tung ra. Đối với hoạt động marketing, chúng tôi sẽ đẩy mạnh hoạt động trên các nền tảng số và xây dựng các cộng đồng trên mạng xã hội.

Chứng khoán Bản Việt: Câu chuyện huy động thành công 240 triệu USD vốn nước ngoài và bước chuyển mình đột phá về chiến lược và mô hình kinh doanh

Phương Linh

Theo Nhịp sống kinh tế

(ĐTCK) Sức mạnh cạnh tranh của CTCP Chứng khoán Bản Việt (VCI) là mạng lưới khách hàng, bao gồm cả các doanh nghiệp trong nước và các nhà đầu tư nước ngoài. Thế mạnh này ngày càng được củng cố khi Bản Việt chứng minh được khả năng đem giá trị cho các bên, bao gồm cả khách hàng của Bản Việt và đối tác. Đến 90% số thương vụ M&A do Bản Việt tư vấn thành công là kết nối giữa một bên là doanh nghiệp Việt Nam và một bên là nhà đầu tư nước ngoài.

Thế mạnh mảng IB tiếp tục được củng cố

Từ những ngày sơ khai của thị trường tài chính và chứng khoán Việt Nam, Bản Việt đã đầu tư mạnh vào mảng hoạt động dịch vụ khách hàng tổ chức. Đi tiên phong nên đến nay, Bản Việt đã xây dựng được hệ thống nhân sự có chuyên môn cao, yêu nghề, định vị vị thế và giá trị riêng của Công ty trên thị trường.

Cụ thể, với mảng dịch vụ ngân hàng đầu tư (IB), Bản Việt tư vấn thành công nhiều giao dịch thuộc các ngành nghề và bản chất giao dịch khác nhau, gây được tiếng vang trên thị trường. Có thể kể tới các thương vụ IPO quy mô lớn và thu thu hút cộng đồng đầu tư danh tiếng trên thế giới tham gia vào doanh nghiệp Việt Nam thông qua các đợt chào bán của Vietjet, VPBank, Techcombank... Hay các thương vụ tư vấn các giao dịch mua bán và sáp nhập quy mô lớn nhất Việt Nam diễn ra tại Big C, Nguyễn Kim, Traphaco, LafargeHolcim, Masan…

Với tư cách tư vấn bên bán, Bản Việt đã tư vấn thành công cho Metro Pacific Tollways mua CTCP Cầu đường CII, F&N mua Vinamilk…Với tư cách tư vấn bên mua, Bản Việt tư vấn thành công cho các doanh nghiệp Việt Nam phát hành để tăng vốn như Vàng bạc đá quý Phú Nhuận, Thủy sản Minh Phú, Thiên Long, Pops Worldwide…

Trong mảng môi giới, VCSC luôn ở Top đầu thị trường về môi giới khách hàng tổ chức. Đội ngũ môi giới Bản Việt có khả năng tìm kiếm các giao dịch thỏa thuận, hay giao dịch ngoài biên độ cho các cổ phiếu kín room, đem lại biên lợi nhuận hoạt động cao.

Bản Việt cho biết, sẽ tiếp tục đầu tư trau dồi cho các tài sản riêng có, đó là đội ngũ nhân sự, mạng lưới khách hàng theo định hướng đã vạch ra. Thị trường dịch vụ tài chính tại Việt Nam từ nhiều năm nay vốn đã có các đối thủ mạnh về mọi mặt, đến từ trong nước cũng như nước ngoài. Đây là diễn biến lành mạnh cho riêng ngành chứng khoán, cũng như các doanh nghiệp và nền kinh tế Việt Nam nói chung.

Phát triển mô hình kinh doanh khác biệt

Thống kê các năm đều cho thấy, ngoại trừ các đợt phát hành ESOP hàng năm, Bản Việt gần như chưa bao giờ nằm trong Top các công ty có vốn chủ sở hữu cao nhất trên thị trường. Lần duy nhất Công ty tăng vốn điều lệ (khoảng 14%) từ việc phát hành ra bên ngoài là ngay trước thềm niêm yết cổ phiếu VCI trên sàn HOSE (năm 2017). Còn lại các lần tăng vốn khác đều thông qua phân phối lợi nhuận giữ lại.

Theo Bản Việt, mô hình hoạt động của công ty tập trung vào hiệu quả sử dụng vốn hơn là mở rộng quy mô.

Trong chiến lược kinh doanh của Bản Việt, dù thị phần môi giới có thứ hạng trong Top đầu trên HOSE liên tục 5 năm gần đây, nhưng đây lại không phải là lĩnh vực chiếm tỷ trọng lớn nhất trong kết quả kinh doanh của Công ty. Với vị trí thứ 3 về môi giới trên HOSE trong các năm gần đây (Top 5 từ năm 2012, Top 3 từ năm 2013), mảng môi giới chỉ đóng góp khoảng 20 - 25% tổng doanh thu hoạt động và 10 - 15% tổng lợi nhuận trước thuế.

VCSC khẳng định, đầu tư để tăng xếp hạng thị phần môi giới lên các vị trí đứng đầu không nằm trong chiến lược kinh doanh của Công ty. Trong khi thị trường khó khăn, thanh khoản giảm, nguồn thu từ môi giới giảm 40 - 50%, Công ty vẫn chủ động được kết quả hoạt động kinh doanh như kế hoạch, không có biến động lớn. Mục tiêu của Công ty là hiệu quả sử dụng vốn, mang lại lợi nhuận cao nhất cho cổ đông, chứ không chỉ là thị phần môi giới.

Vài năm gần đây, thị trường chứng khoán Việt Nam đón nhận sự tham gia của các công ty chứng khoán ngoại có tiềm lực vốn mạnh. Các chủ thể này có thế mạnh về chi phí vốn khi sự chênh lệch về mặt bằng lãi suất giữa Việt Nam và nước sở tại là khá lớn. Nguồn vốn giá rẻ tại các công ty chứng khoán ngoại được sử dụng cho vay margin đang khiến nhiều công ty chứng khoán nội gặp khó khăn trong việc giữ khách hàng.

Tuy nhiên, tại Bản Việt, Công ty lại có quan điểm khác. Theo Bản Việt, các đối tượng nhà đầu tư quan tâm đến lãi suất margin rẻ chủ yếu là họ cần nguồn vốn vay trong dài hạn. Vì vậy, ảnh hưởng của vốn mới lên giá trị giao dịch và thị phần môi giới tại công ty chứng khoán chủ yếu chỉ có tác động trong đợt giải ngân lần đầu của khách hàng. Hơn nữa, trong cho vay margin, điều quan trọng nhất là phải quản trị tốt rủi ro. Thị trường đã chứng kiến nhiều trường hợp công ty chứng khoán mất vốn, suy kiệt vì không làm tốt khâu này.

Tại Bản Việt, số dư cho vay margin không nằm trong Top đầu nhưng lãi suất cho vay của Công ty cũng khá cạnh tranh so với mặt bằng chung. Tuy nhiên, Bản Việt không chủ trương đẩy mạnh cho vay margin trong các giai đoạn thị trường rủi ro cao như gần đây.

Quan điểm của Bản Việt là hoàn toàn không sử dụng vốn chủ sở hữu để cho vay margin, vì như vậy sẽ làm giảm hệ số thu nhập trên vốn chủ sở hữu (ROE) mục tiêu của Công ty. Chỉ số ROE của Bản Việt thuộc hàng cao nhất trong khối công ty chứng khoán, đạt mức bình quân 27%/năm trong giai đoạn 2014 - 2018.

Từ năm 2019, thị trường chứng khoán Việt Nam bỏ giới hạn sàn phí giao dịch, nên câu chuyện cạnh tranh trong ngành chứng khoán không chỉ đến từ cạnh tranh trong hoạt động cho vay margin, mà còn đối mặt với cuộc đua giảm phí giao dịch. Đây cũng là diễn biến chung của nhiều thị trường chứng khoán quốc tế như Hàn Quốc (áp dụng từ năm 1995); Nhật Bản (áp dụng từ năm 1999); Singapore (áp dụng từ năm 2001); Hồng Kông (áp dụng từ năm 2004);  Thái Lan (áp dụng từ năm 2012)… Với thị phần môi giới nằm trong Top đầu và chiến lược kinh doanh gồm nhiều mảng hoạt động hiện tại, VCSC có các nguồn lợi nhuận từ các hoạt động kinh doanh khác ngoài môi giới, đủ sức làm dư địa để hỗ trợ cho cuộc chiến về phí môi giới nếu xảy ra.

Tuy nhiên, Công ty chủ trương tạo ra giá trị gia tăng và các cơ hội đầu tư sinh lời đặc biệt cho khách hàng hơn là chỉ chú trọng vào phí giao dịch. VCSC đầu tư vào chất lượng báo cáo phân tích, hoạt động tiếp cận doanh nghiệp và nhất là chia sẻ các cơ hội tham gia đầu tư vào các thương vụ do khối ngân hàng đầu tư dẫn dắt cho khách hàng.

Các thay đổi tại thị trường chứng khoán Việt Nam hiện tại diễn ra tương đồng với diễn biến mà các thị trường phát triển hơn đã trải qua từ nhiều năm trước. Chia sẻ với người viết, lãnh đạo Bản Việt cho rằng, đây là quy luật tất yếu và Công ty không bị động trước các thay đổi về môi trường kinh doanh. Bản Việt tin rằng, thị trường Việt Nam sẽ phân hóa giống như tại các thị trường đi trước: Sẽ có một nhóm các công ty tập trung vào khách hàng tổ chức và hoạt động ngân hàng đầu tư với các tên tuổi nổi bật như Goldman Sachs, J.P. Morgan, Morgan Stanley... Cùng với đó là các công ty tập trung vào hoạt động môi giới với điểm nhấn là đưa vào các hệ thống tự động hóa và chi phí thấp nổi bật như Charles Schwab.

“Mô hình của chúng tôi sẽ đi theo nhóm số 1”, lãnh đạo Bản Việt chia sẻ.

Năm 2020, thanh khoản thị trường có thể tốt hơn

Thị trường chứng khoán luôn khó đoán trước, do ngoài các yếu tố nội tại của nền kinh tế thì thị trường chứng khoán ngày càng chịu tác động từ diễn biến của các thị trường thế giới trong bối cảnh nền kinh tế mở. Theo đó, các chu kỳ của thị trường sẽ ngày càng ngắn lại.

Dự báo năm 2020, Bản Việt cho rằng, về cơ bản, thị trường cổ phiếu niêm yết Việt Nam vẫn gặp nhiều khó khăn và biên độ dao động giá có thể không cao, tuy nhiên thanh khoản có thể được cải thiện tốt hơn so với năm 2019. Trong bối cảnh Việt Nam là một quốc gia được hưởng lợi nhất định từ cuộc chiến tranh thương mại Mỹ - Trung, đang là tâm điểm của thị trường tài chính toàn cầu, các cổ phiếu của các doanh nghiệp có liên quan được kỳ vọng sẽ tiếp tục là cơ hội của thị trường Việt Nam trong năm 2020.

Tại Bản Việt, hoạt động môi giới chịu ảnh hưởng theo thị trường, nhưng ở mảng IB, Bản Việt có thế mạnh đã được định rõ. Hoạt động tư vấn M&A thường luôn đi ngược xu thế với thị trường niêm yết. Chẳng hạn, kể từ đầu năm 2019 đến nay, trong khi thị trường niêm yết có thanh khoản trầm lắng thì số thương vụ tư vấn M&A mà VCSC tư vấn thành công lại cao hơn nhiều năm 2017 và 2018, trải trên tất cả các lĩnh vực thủy sản, công nghiệp phụ trợ, giáo dục, bất động sản, ăn uống và tiêu dùng, văn phòng phẩm, hạ tầng, truyền thông và công nghệ.

Trong lĩnh vực đầu tư, chiến lược của Bản Việt là tập trung vào các doanh nghiệp chuẩn bị niêm yết. Hoạt động tự doanh cổ phiếu niêm yết của Bản Việt chỉ chiếm 1% hoặc ít hơn tổng giá trị giao dịch giao dịch môi giới Công ty. Nguồn lực của Bản Việt sẽ tiếp tục tập trung phát triển khách hàng tổ chức và hoạt động ngân hàng đầu tư, như một định hướng xuyên suốt của Công ty trong quá trình phát triển.